Przepisy BHP przy pracy przy komputerze

Pracownicy oraz praktykanci i stażyści wykonujący pracę przed komputerem przez co najmniej 4 godziny mogą domagać się spełnienia przez pracodawcę obowiązków określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.

Wymagania i ergonomia stanowiska pracy przy komputerze

Stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe podlegają warunkom określonym w załączniku do ww. rozporządzenia. O co należy zadbać w zakresie BHP pracy zdalnej? Treść rozporządzenia mówi jasno:

• stanowisko pracy powinno być na tyle duże, aby pozwalało na swobodne korzystanie z wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu ręki,
• odległość między monitorami powinna wynosić 60 cm, a między pracownikiem a tyłem innego sąsiedniego monitora – 80 cm,
• odległość między pracownikiem a monitorem powinna wynosić od 40 cm do 75 cm,
• na każdego pracownika powinny przypadać 2 m2 wolnej przestrzeni podłogi oraz 13 m2 objętości pomieszczenia, bez ograniczeń meblami, sprzętami itp.,
• monitor ekranowy powinien spełniać określone wymagania: znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne, a obraz stabilny, ekran powinien być pokryty warstwą antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr itd.,
• klawiatura komputera powinna być ustawiona min. 10 cm od brzegu stołu oraz powinna stanowić osobny element wyposażenia podstawowego stanowiska pracy, jej powierzchnia powinna być matowa, a znaki kontrastowe i czytelne,
• wszystkie niezbędne urządzenia potrzebne w pracy przy komputerze powinny być w zasięgu ręki pracownika, nie wymuszając zmiany jego pozycji.

Wymiary i ustawienie stołu (biurka)

• wysokość stołu powinna pozwolić na swobodną pozycję pracownika, w której podczas pracy przy komputerze między ramieniem a przedramieniem zachowany jest kąt prosty,
• wysokość stołu, na którym znajduję się monitor ekranowy powinna móc pozwolić na odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora w zakresie 20–50° w dół (licząc od linii poziomej na wysokości oczu pracownika do linii poprowadzonej od jego oczu do środka ekranu), przy czym górna krawędź ekranu monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu pracownika,
• kolana siedzącego przy stole pracownika nie powinny dotykać blatu, przestrzeń pod stołem powinna być swobodna,
• powierzchnia blatu stołu powinna być matowa, najlepiej barwy jasnej.

Wyposażenie stanowiska pracy przy komputerze: krzesło biurowe i podnóżek

Zgodnie z przepisami krzesło biurowe powinno posiadać:

• stabilność, dzięki co najmniej pięciopodporowej podstawie wyposażonej w kółka jezdne;
• oparcie i siedzisko o wymiarach zapewniających wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów;
• regulację wysokości siedziska w zakresie 400 – 500 mm, licząc od podłogi;
• regulację wysokości oparcia;
• regulację pochylenia oparcia w zakresie 5⁰ do przodu i 30⁰ do tyłu;
• wyprofilowane oparcie oraz siedzisko zgodnie z naturalnym wygięciem kręgosłupa i odcinkiem udowym kończyn dolnych;
• możliwość obrotu wokół osi pionowej w zakresie 360⁰;
• podłokietniki, umieszczone na wysokości od 190 do 250 mm od płyty siedziska.

Dodatkowo „Mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej.”

Jeżeli krzesło biurowe nie spełnia wymagań zawartych w rozporządzeniu lub jest uszkodzone to podlega wymianie i nie może być dopuszczone do użytkowania u pracodawcy.

Kolejną ważną informacją zawartą w rozporządzeniu jest konieczność płaskiego, spoczynkowego ustawienia stóp na podłodze w trakcie wykonywania pracy na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy. W przypadku kiedy nie jest to możliwe stosuje się podnóżki, jednakże pracodawca powinien wyposażyć w nie pracowników gdy zostanie o to poproszony – nawet jeśli warunek spoczynkowego ustawienia stóp jest spełniony. Jest to prawo przysługujące pracownikowi wynikające z rozporządzenia. Poniżej znajdują się wymagania podnóżka:

• Kąt pochylenia podnóżka nie powinien przekraczać 15⁰ (może też być zupełnie płaski),
• wysokość powinna być dostosowana do cech antropometrycznych pracownika,
• powierzchnia nie może być śliska,
• podnóżek nie może się przesuwać w trakcie użytkowania.

Okulary korygujące

Pracodawca, który zatrudnia pracowników do pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe,  ma obowiązek zapewnić im, w razie potrzeby, okulary korygujące wzrok. Podstawą pokrycia kosztów zakupu okularów przez pracodawcę są badania okulistyczne, potwierdzone zaświadczeniem lekarza medycyny pracy. Tylko w takim przypadku pracodawca zobowiązany jest do pokrycia ww. kosztów. W innym przypadku np. z woli pracownika, jednak bez odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego, pracodawca nie ma obowiązku pokrywania jakichkolwiek kosztów związanych z zakupem okularów.

Wysokość kwoty refinansującej koszt zakupu okularów ustala pracodawca w przepisach wewnętrznych swojego zakładu. Niemniej jednak kwota musi być ustalona tak, aby umożliwiała zakup okularów zgodnych z zaleceniami lekarza.

Przepisy nie wskazują jak często pracownik może wymieniać okulary, korzystając z dofinansowania pracodawcy. W związku z tym przyjęto, że okulary (lub szkła) można wymieniać wtedy, kiedy konieczność tę stwierdza lekarz okulista, np. w związku z pogłębiającą się wadą wzroku.

Oświetlenie stanowiska pracy przed komputerem

W pomieszczeniu stałej pracy, zgodnie z § 25 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, należy zapewnić oświetlenie dzienne, chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji, a na stosowanie oświetlenia wyłącznie elektrycznego pracodawca uzyskał zgodę właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego wydaną w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.

Oświetlenie stanowiska komputerowego w biurze reguluje norma PN-EN 12464-1:2003 oraz Kodeks Pracy. Każdy pracodawca jest zatem zobowiązany do: Zagwarantowania pracownikom światła sztucznego o natężeniu nie mniejszym niż 500 lx. Dlatego lampka biurkowa również jest istotnym elementem.

Przerwa przy pracy przed komputerem

Obowiązków pracodawcy jest zorganizowanie w sposób umożliwiający każdemu pracownikowi po każdej godzinie nieprzerywalnej pracy przy komputerze, możliwość zmiany rodzaju pracy na taką, która nie będzie obciążała wzroku lub będzie wykonywana w zmienionej pozycji ciała. Jeżeli nie jest to możliwe to pracownikom przysługuje co najmniej 5-minutową przerwa, co każdą godzinę pracy przed ekranem monitora (§ 7 rozporządzenia). Taka przerwa jest wliczana do czasu pracownika i nie wpływa ona na obniżenie wynagrodzenia.

Instrukcje BHP przy obsłudze komputera i innych urządzeń

W myśl art. 2374 § 2 K.P. pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy mają zapewnić każdemu z pracowników bezpieczeństwo podczas wykonywania obowiązków służbowych. Wymagania dla instrukcji bhp zostały określone między innymi w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Natomiast instrukcje dotyczące konkretnych branż opierają się na rozporządzeniach poszczególnych ministerstw, pod które podlega dana dziedzina.

Tak więc instrukcje dotyczące pracy przy komputerze i innych urządzeniach np. drukarkach, powinny być udostępnione do wglądu dla pracowników oraz zawierać następującą treść:

• Czynności przed rozpoczęciem pracy;
• Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy;
• Czynności po zakończeniu pracy;
• Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających niebezpieczeństwo

Przeczytaj również: BHP a praca zdalna – o czym należy pamiętać?

Prawidłowa postawa przy pracy przed komputerem

Korzystając z wyżej wymienionych warunków ergonomii zapewnionych przez rozporządzenie możemy zastosować kilka zasad, które ustrzegą nas przed skrzywieniem kręgosłupa i bolesnymi dolegliwościami:

• Kąt zgięcia nóg w kolanach powinien wynosić 90° – zatem wysokość siedziska dopasuj do długości swoich podudzi.
• Pomiędzy siedzeniem krzesła a dolną krawędzią blatu biurka zachowaj odległość około 25 cm.
• Używać krzesła biurowe, które mają regulowaną wysokość oraz szerokie podłokietniki.
• Podczas pracy ręce aż do łokci powinny spoczywać na blacie (staw łokciowy zgięty pod kątem prostym).
• Monitor komputera ustaw w odległości około 50 cm od twarzy tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu.
• Monitor musi być odchylony w celu wyeliminowania ewentualnych odblasków od oświetlenia. Oto optymalne ustawienie – odchyl monitor tak, aby wzrok spuszczony pod kątem 30° stopni tworzył kąt prosty z powierzchnią ekranu.

Nie zapominajmy o tym, że swoje krzesło i monitor należy dostosować do indywidualnych potrzeb. Wyżej wymienione czynniki są zależne od proporcji pomiędzy naszym wzrostem, kątem nachylenia monitora oraz wysokością blatu i siedzenia. Najważniejsze jest aby zapewnione było siedzenie w pozycji wyprostowanej na krześle ustawionym odpowiednio blisko biurka.

Masz pytania? Nie wiesz, w jaki sposób zorganizować bezpieczną pracę przed komputerem? Skontaktuj się z nami.