Jak niepoprawnie zorganizowane stanowisko pracy biurowej może wpłynąć na zdrowie pracownika? 

Praca na stanowiskach administracyjno-biurowych, choć zwykle charakteryzuje się niewielkimi fizycznymi wysiłkami, może prowadzić do różnorodnych problemów zdrowotnych związanym z układem mięśniowo-szkieletowym, szczególnie gdy nie jest odpowiednio zorganizowana.

Zdrowie pracowników a ergonomia miejsca pracy

W roku 2023, zakładając standardową roczną pracę wynoszącą 250 dni roboczych, co równa się 2000 godzinom pracy, pracownik na stanowisku administracyjno-biurowym spędzał około jednej czwartej tego czasu przed komputerem. W kontekście zdrowia pracownika, długi czas spędzony przed monitorem może przyczynić się do występowania problemów takich jak zespoły przeładowania wzroku, a także do schorzeń związanych z układem mięśniowo-szkieletowym, takich jak bóle pleców, szyi czy nadgarstków. Odpowiednia ergonomia miejsca pracy, regularne przerwy i aktywność fizyczna mogą pomóc w minimalizacji tych negatywnych skutków.

Dla pracodawców ważne jest zrozumienie wpływu długotrwałego siedzenia przed komputerem na zdrowie pracowników i dostosowanie środowiska pracy w taki sposób, aby wspierać ich dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne. Działa to nie tylko na korzyść pracowników, ale również przyczynia się do zwiększenia efektywności i satysfakcji zawodowej. Jakie elementy powinny być uwzględnione przy projektowaniu ergonomicznego stanowiska pracy? Jakie są zalecenia dotyczące wysokości i rodzaju krzesła przy ergonomicznym stanowisku pracy? Dlaczego ergonomiczne ustawienie klawiatury i myszy jest istotne, a jakie są najlepsze praktyki w tej kwestii? Jak unikać bólu pleców przy pracy biurowej i jakie są proaktywne środki zapobiegawcze? 

Zasady i sposoby właściwej organizacji stanowiska pracy  

Definicja stanowiska pracy z monitorem ekranowym wynika z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. Nr 148, poz. 973 z późn. zm.) i określa, wprost: 

Stanowisko pracy to przestrzeń pracy wraz z: 

• wyposażeniem podstawowym, w tym monitorem ekranowym, klawiaturą, myszą lub innymi urządzeniami wejściowymi, oprogramowaniem z interfejsem dla użytkownika, 
• krzesłem i stołem, 
• opcjonalnym wyposażeniem dodatkowym, w tym stacją dysków, drukarką, skanerem, uchwytem na dokumenty, podnóżkiem. 

Jak powinny wyglądać wszystkie składowe wyposażenia stanowisk biurowych zgodnie z nowelizacją rozporządzenia? 

Stanowisko pracy

Wyposażenie stanowiska pracy oraz sposób rozmieszczenia elementów tego wyposażenia nie może powodować podczas pracy nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) wzroku oraz być źródłem zagrożeń dla pracownika. W przypadku stosowania systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, stanowisko pracy powinno być wyposażone w stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz. Ponadto stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych oraz tak usytuowane w pomieszczeniu, aby pracownik miał do niego swobodny dostęp. 

Monitor ekranowy

Monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania: 

• znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne, 
• obraz na ekranie powinien być stabilny, bez migotania lub innych form niestabilności, 
• jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy, 
• regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu. 
• Ustawienie monitora ekranowego oraz innych elementów wyposażenia nie powinno wymuszać niewygodnych ruchów głowy i szyi.  
• Górna krawędź monitora ekranowego powinna znajdować się na wysokości oczu pracownika.  
• Ustawienie monitora ekranowego względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła.  

Klawiatura oraz mysz 

• Klawiatura oraz mysz powinny stanowić osobne elementy wyposażenia podstawowego stanowiska pracy. 
• Konstrukcja klawiatury powinna umożliwiać użytkownikowi przyjęcie pozycji, która nie powodowałaby zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy.  
• Powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki na klawiaturze powinny być kontrastowe i czytelne. 

Biurko

Konstrukcja stołu powinna umożliwiać ergonomiczne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury, w szczególności powinna zapewniać: 

• wystarczającą powierzchnię, gwarantującą łatwe posługiwanie się elementami wyposażenia stanowiska pracy i wykonywanie czynności związanych z pracą, 
• ustawienie klawiatury z zachowaniem takiej odległości od przedniej krawędzi stołu, która umożliwia podparcie dla rąk i przedramion z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem, 
• ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji. 
• Pracownik powinien mieć zapewnioną odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu oraz do przyjęcia wygodnej pozycji i możliwości jej zmiany podczas pracy.  
• Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa. 

Krzesło 

Krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać:  

• dostateczną stabilność przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi,  
• regulację wysokości siedziska, regulację wysokości oparcia odcinka lędźwiowego kręgosłupa, regulację kąta pochylenia oparcia oraz odpowiednie wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,  
• wyprofilowanie siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i ud,  
• możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°,  
• regulowane podłokietniki. 
• Mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej. 

Uchwyt na dokumenty i podnóżek 

Jeżeli przy pracy istnieje konieczność korzystania z dokumentów, na życzenie pracownika stanowisko pracy należy wyposażyć w uchwyt na dokumenty, posiadający regulację ustawienia wysokości, pochylenia oraz odległości od pracownika oraz na życzenie pracownika stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek. 

Jakie są konsekwencje braku ergonomii? 

Brak odpowiednich warunków ergonomii na stanowisku pracy stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia pracowników oraz ogólnej efektywności działań przedsiębiorstwa. Często pracodawcy bagatelizują koszty związane z brakiem ergonomicznego środowiska pracy, nie zdając sobie sprawy, jakie negatywne skutki może to przynieść. Z perspektywy pracownika, nieergonomiczne warunki pracy mogą prowadzić do różnorodnych problemów zdrowotnych, w tym przewlekłych bólów pleców, wynikających z nieprawidłowego ustawienia krzesła, monitora czy klawiatury. Zespoły przeładowania wzroku są kolejnym poważnym aspektem – niepoprawne ustawienie monitora i niewłaściwe oświetlenie mogą prowadzić do zmęczenia oczu, bólu głowy oraz innych dolegliwości wzrokowych. Dodatkowo nieprawidłowo zorganizowane stanowisko pracy może skutkować obniżoną wydajnością pracowników. Długotrwałe siedzenie w nieergonomicznej pozycji może powodować ogólne zmęczenie, co negatywnie wpływa na efektywność pracy, prowadząc do popełniania błędów oraz ogólnej nieefektywności.

Warto także zaznaczyć, że niepoprawne ustawienie biurka czy krzesła może zwiększyć ryzyko wypadków i urazów, wynikających z niekontrolowanych ruchów pracownika. Dodatkowo, brak ergonomii przekłada się na zwiększone absencje chorobowe pracowników, ponieważ długotrwałe narażenie na nieodpowiednie warunki pracy może przyczynić się do rozwoju chorób zawodowych. To z kolei generuje koszty dla pracodawcy, zwłaszcza w kontekście opieki zdrowotnej. Pracownicy borykający się z problemami zdrowotnymi spowodowanymi brakiem ergonomii mogą generować wysokie koszty związane z leczeniem i opieką zdrowotną. Dlatego też, dbanie o odpowiednie warunki ergonomiczne nie tylko sprzyja zdrowiu i dobrej kondycji pracowników, ale także przyczynia się do zwiększenia efektywności oraz redukcji kosztów związanych z absencjami chorobowymi. 

Potrzebujesz pomocy w zakresie zadbania o wszystkie kluczowe elementy ergonomiczne w pracy? EHS Consulting zajmuje się obsługą BHP w Warszawie, a także świadczy wiele związanych z tym usług, jak m.in.: szkolenia BHP czy audyt PPOŻ.