Bezpieczna praca zdalna

Pojęcie pracy zdalnej zostało wprowadzone w Art. 3 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Kiedy mówimy o pracy zdalnej ?

Z niego dowiadujemy się, że pracodawca może polecić pracę zdalną w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu.

Wykonywanie pracy zdalnej może zostać polecone, jeżeli pracownik ma umiejętności i możliwości techniczne oraz lokalowe do wykonywania takiej pracy i pozwala na to rodzaj pracy.

Przytoczona regulacja nie wskazuje na sposoby, czy też kryteria, na podstawie których pracodawca miałby zweryfikować warunki lokalowe pracownika. Można zatem przyjąć, że jeżeli pracownik złoży oświadczenie, iż nie ma warunków do pracy zdalnej, to prawo pracodawcy do wprowadzenia pracy zdalnej zostanie ograniczone. Innym rozwiązaniem jest zapewnienie przez pracodawcę lokalu (innego niż stała siedziba pracodawcy) do wykonywania pracy zdalnej. Warto o tym pamiętać ponieważ praca zdalna może być wykonywana w innym miejscu niż dom pracownika.

W Kodeksie pracy nie znajdziemy przepisów dotyczących pracy zdalnej, a jedynie telepracy, która nie jest pojęciem tożsamym. Przepisy regulujące wykonywanie pracy w formie telepracy znajdują się w Dziale II, Rozdziale IIb: Art.  675 – Art.  6717 Kodeksu pracy. W takim również przypadku, pracodawca jest odpowiedzialny za zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, co znalazło odzwierciedlenie w Art.  6717 :

Jeżeli praca jest wykonywana w domu telepracownika, pracodawca realizuje wobec niego, w zakresie wynikającym z rodzaju i warunków wykonywanej pracy, obowiązki określone w dziale dziesiątym, z wyłączeniem:

1) obowiązku dbałości o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy, określonego w art. 212 pkt 4;

2) obowiązków określonych w rozdziale III tego działu;

3) obowiązku zapewnienia odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych, określonego w art. 233.

Rozpoczęcie pracy zdalnej przez pracownika powinno zostać poprzedzone wydaniem polecenia przez pracodawcę. W przypadku pozytywnej oceny możliwości świadczenia pracy w tej formule (rodzaj wykonywanych obowiązków oraz warunki lokalowe umożliwiają wykonywanie pracy zdalnej), pracownik powinien przyjąć wydane polecenie przez pracodawcę. Odmowa wykonania polecenia pracodawcy może skutkować nałożeniem na pracownika kary porządkowej. Zgodnie z art. 108 § 1 k.p. pracodawca może stosować karę upomnienia lub nagany za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy.

Polecamy również artykuł poświęcony podobnej tematyce: BHP a praca zdalna – o czym należy pamiętać?

Wstępne szkolenia BHP w okresie epidemii

Kwestie dotyczące wstępnych szkoleń BHP zostały uregulowane w Art. 12e ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, którego brzmienie jest następujące:

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii dopuszcza się przeprowadzanie szkoleń wstępnych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy i służby w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, z wyjątkiem instruktażu stanowiskowego:
1) pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym;
2)pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych;
3)pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2;
4)ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

Fakt przeprowadzania wstępnych szkoleń BHP wynika z Art.  2373 oraz Art.  2374 Kodeksu pracy, które wskazują na obowiązek przeszkolenia pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Sposób prowadzenia szkoleń BHP (czasookresy, dokładny plan ramowy, podział na grupy stanowisk pracy) został ujęty w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Mając na uwadze powyższe i biorąc pod uwagę minimalizację ryzyka narażenia na wirus SARS-coV-2, zasadnym jest przeprowadzenie wstępnego szkolenia BHP (zarówno w części instruktażu ogólnego jak również stanowiskowego), z wykorzystaniem środków kształcenia na odległość. W przypadku stanowisk i grup osób, o których mowa powyżej (stanowiska robotnicze, uczniowie, studenci) szkolenie w części ogólnej może odbyć się zdalnie, natomiast instruktaż stanowiskowy powinien odbyć się stacjonarnie w siedzibie pracodawcy.

Okresowe szkolenia BHP w okresie epidemii

Zgodnie z Art. 12e ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych:

W przypadku gdy termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy lub bezpieczeństwa i higieny służby przypada w:
1) okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
2) w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony
stan epidemii, albo stanu epidemii

 termin ten wydłuża się do 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie
zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.

Zatem pracodawca korzystając z powyższego przepisu może odłożyć w czasie przeprowadzenie szkoleń okresowych BHP dla pracowników. Natomiast jeśli mając obawę, że nie będzie w stanie przeprowadzić szkoleń okresowych po ustaniu stanu epidemii dla wszystkich pracowników, dla których takie szkolenie jest wymagane, może podjąć decyzję o jego zorganizowaniu. Forma przeprowadzenia szkolenia okresowego BHP została uregulowana w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Dla pewnych grup stanowisk pracy np. inżynieryjno-technicznych forma samokształcenia kierowanego jest dopuszczalna (np. szkolenie online BHP), natomiast dla stanowisk robotniczych, takie szkolenie powinno odbyć się w formie instruktażu (zatem forma stacjonarna).

W przypadku podjęcia decyzji o przeprowadzeniu szkoleń stacjonarnych, pracodawca powinien zapewnić wszelkie wymogi higieniczno-sanitarne. O nich mowa w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii:

§ 11.

3.Do dnia 27 grudnia 2020 r.:

3)zakłady pracy są obowiązane zapewnić:

a)osobom zatrudnionym niezależnie od podstawy zatrudnienia rękawiczki jednorazowe lub środki do dezynfekcji rąk,

b)odległość między stanowiskami pracy wynoszącą co najmniej 1,5 m, chyba że jest to niemożliwe ze względu na charakter działalności wykonywanej w danym zakładzie pracy, a zakład ten zapewnia środki ochrony osobistej związane ze zwalczaniem epidemii.

§ 25.

1. Do dnia 27 grudnia 2020 r. nakazuje się zakrywanie, przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy albo kasku ochronnego, o którym mowa w art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 110, 284, 568, 695, 1087 i 1517), ust i nosa:

(…)

2)w miejscach ogólnodostępnych, w tym:

(…)

c) w zakładach pracy, jeżeli w pomieszczeniu przebywa więcej niż 1 osoba, chyba że pracodawca postanowi inaczej,

Odkrycie ust i nosa jest możliwe w przypadku:

1)konieczności identyfikacji lub weryfikacji tożsamości danej osoby, a także w związku ze świadczeniem danej osobie usług, jeżeli jest to niezbędne do ich świadczenia;

2)umożliwienia komunikowania się z osobą doświadczającą trwale lub okresowo trudności w komunikowaniu się;

3)spożywania posiłków lub napojów w zakładach pracy lub budynkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. c i d, oraz po zajęciu miejsca siedzącego w pociągu objętym obowiązkową rezerwacją miejsc, w tym posiłków i napojów wydawanych na pokładzie pociągu.

Przepisy tego Rozporządzenia są również kluczowe dla odpowiedzi na pytanie o dopuszczalność organizowania zgromadzeń.

w § 26 ust 11 Rozporządzenia wprowadzono przepis, zgodnie z którym:

„do dnia 27 grudnia 2020 r. zakazuje się organizowania innych niż określone w ust. 1 zgromadzeń (zatem innych niż określone w ustawie o zgromadzeniach – przypomnienie autorów), w tym imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem: 1) spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych;

Jednocześnie w § 26 ust. 12 Rozporządzenia wskazano, że powyższego zakazu organizowania zgromadzeń, nie stosuje się w przypadku przeprowadzania m.in. kursów w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy.

Mając na uwadze, że szkolenia BHP zaliczają się do spotkań służbowych (są one niezbędne do rozpoczęcia pracy przez pracownika), mogą zostać przeprowadzone metodą tradycją – stacjonarnie.

Kwalifikacje wymagane przepisami bhp

Zgodnie z Art. 31 m1 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych:

Dokumenty potwierdzające posiadanie określonych uprawnień lub kwalifikacji, wydane na podstawie aktów wykonawczych wydanych na podstawie Art.  23715ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, których ważność
upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do 60. dnia od dnia odwołania stanu
zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Przedłużenie ważności świadectw kwalifikacyjnych

Na podstawie Art. 31 x ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych:

  • Termin ważności świadectw kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, a które tracą ważność w okresie od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 30 czerwca 2020 r., wydłuża się do dnia 31 grudnia 2020 r.
  • Sprawdzenie kwalifikacji w zakresie eksploatacji sieci oraz urządzeń i instalacji w okresie do dnia 31 grudnia 2020 r., może być przeprowadzane zdalnie pod warunkiem zachowania możliwości identyfikacji osoby której kwalifikacje się sprawdza i zabezpieczenia przebiegu egzaminu przed ingerencją osób trzecich.
  • Termin ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 22 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2019 r. poz. 667 oraz z 2020 r. poz. 568, 1086 i 1339), które tracą ważność od dnia 1 marca 2020 r., wydłuża się do 30 dni po odwołaniu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo stanu nadzwyczajnego, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2020 r.

Badania medycyny pracy

bezpieczna-praca-zdalna3

Dnia 16.12.20r. weszła w życie Ustawa (Dz.U.2020 poz. 2255), która wprowadza zmiany w zakresie badań medycyny pracy.

Dotyczą one:

  • Zawieszenia obowiązku poddawania się badaniom okresowym przez pracownika. Pracownik powinien wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu.
  • Ważności badań wstępnych lub kontrolnych, które zostały przeprowadzone przez innego lekarza. Orzeczenie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii.
  • Wstępnych badań lekarskich nie podlegają osoby przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 180 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą.
  • Wstępnym badaniom nie podlegają osoby zatrudniane na stanowisko administracyjno-biurowe, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy.

Czy będąc na kwarantannie mogę pracować?

Na podstawie Art. 4h3 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

1.W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej kwarantannie, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Do warunków świadczenia pracy stosuje się przepisy art. 3 ust. 3-8.

2.W przypadku świadczenia pracy w trakcie kwarantanny, o której mowa w ust. 1, nie przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, ani świadczenie pieniężne z tytułu choroby określone w odrębnych
przepisach.

Czy będąc w izolacji w warunkach domowych mogę pracować?

Zgodnie z Art. 4ha4 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

1. W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej izolacji w warunkach domowych, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie.

Czy wypadek podczas pracy zdalnej jest wypadkiem przy pracy?

W sytuacji, gdy pracownik wykonujący pracę zdalną (np. w miejscu zamieszkania) ulegnie wypadkowi
przy pracy, pracodawca powinien ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, a także dokonać kwalifikacji
prawnej zdarzenia.
Jeżeli w trakcie procedury powypadkowej okaże się, że do zdarzenia faktycznie doszło w trakcie realizowania przez pracownika obowiązków służbowych, to takie zdarzenie będzie kwalifikowało się do uznania za wypadek przy pracy.

Warto przypomnieć, kiedy mówimy o wypadku przy pracy.

Zgodnie z definicją wypadku przy pracy, zawartej w art. 3 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1205 z późn. zm.);

za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

  • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
  • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
  • w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W przypadku wypadków ciężkich, zbiorowych oraz śmiertelnych, o zaistniałym zdarzeniu powinna zostać powiadomiona Państwowa Inspekcja Pracy. W przypadku jednak, gdy do takiego wypadku dojdzie w mieszkaniu prywatnym, PIP nie prowadzi czynności, ponieważ Ustawa o PIP nie dopuszcza bowiem prowadzenia czynności kontrolnych w takich lokalizacjach.

Natomiast warto podkreślić, że praca zdalna nie jest wyłączona spod działalności kontrolnej PIP. Praca zdalna opiera się na konstrukcji stosunku pracy – na co jednoznacznie wskazują przepisy o pracy zdalnej – należy przyjąć, że podlega ona czynnościom kontrolnym i nadzorczym realizowanym przez inspektorów pracy. Inspektorzy pracy mogą sprawdzić np. czy istniała możliwość legalnego powierzenia pracy zdalnej wynikającej z umowy, uwzględniając warunki techniczne i lokalowe w mieszkaniu pracownika, wykorzystując m.in dokumentację kadrową. Warto zatem zagłębić się w kwestię BHP pracy zdalnej.

Telepraca czy praca zdalna? Choć może wydawać się, że obszary te są do siebie dość podobne to istnieje jednak kilka kluczowych różnic – zostań z nami i dowiedz się więcej!

Podobne wpisy