Niepełnosprawni w pracy a wymogi BHP

Czy wiesz, że jako pracodawca, zatrudniający co najmniej 25 osób masz obowiązek dokonywania wpłat na PFRON? Oczywiście kryteriów, regulacji w zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych jest o wiele więcej. Jak jednak podejdziemy do tematu z innej strony… czyli wymogów bezpieczeństwa pracy, które należy zapewnić przy zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Wymagania BHP przy zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

Podstawowy zakres obowiązków pracodawcy nie ulega zmianie.
Nadal powinniśmy skierować pracownika na obowiązkowe badania medycyny pracy, szkolenia bhp, opracować odpowiednią dokumentację np. ocenę ryzyka zawodowego.

Natomiast należy wziąć pod uwagę dobór stanowiska pracy w zależności od stopnia niepełnosprawności i konkretnego schorzenia, a co dalej idzie dostosowanie stanowisk pracy i pomieszczeń pracy.

👉Warto zwrócić uwagę na USTAWĘ z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Definiuje ona niepełnosprawnych jako osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskały odpowiednie orzeczenie:
1. o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności,
2. o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, na podstawie odrębnych przepisów,
3. o niepełnosprawności przed ukończeniem 16 roku życia.

Trzy stopnie niepełnosprawności – wymogi BHP

Ustawa określa trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności zalicza się osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagające, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Do osób o umiarkowanym stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Do osób z lekkim stopniem niepełnosprawności zalicza się osoby o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną. Do osób o lekkim stopniu niepełnosprawności zalicza się także osoby, które cechują ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować za pomocą wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

📍 W przypadku niezapewnienia warunków pracy chronionej, a zatrudnienie osoby o znacznym albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, należy przystosować stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Kontrolę w zakresie spełniania warunku, przeprowadza Państwowa Inspekcja Pracy. (art. 4 ustawy)

📍 W przypadku statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej
👉Pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w pkt 1, przez okres co najmniej 6 miesięcy, uzyskuje status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, jeżeli:
(…)
👉 obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy:
✅ odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy,
✅ uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich.

A dodatkowo…

✅ Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadza, nie rzadziej niż co trzy lata, kontrolę w zakładach pracy chronionej i w zakładach aktywności zawodowej w zakresie przestrzegania przepisów ustawy.

Przystosowanie przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej wymaga nie tylko odpowiedniego dostosowania przestrzeni roboczej, ale również pomieszczeń higieniczno-sanitarnych zgodnie z przepisami (np. toalet, szatni, jadalni) i ciągów komunikacyjnych (w szczególności zapewnienia odpowiednich podjazdów i/lub wind, jeżeli osoby te są niepełnosprawne ruchowo).

Dostosowywanie stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej

Przy dostosowywaniu stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej warto zwrócić uwagę w szczególności na:

1. zapewnienie swobodnego wykonywania czynności roboczych w wygodnej pozycji, przez umieszczenie przedmiotu pracy (lub elementów sterowania) w optymalnym zasięgu kończyn,
2. zapewnieniu dobrej widoczności i słyszalności w polu pracy, a także dobrej widoczności i słyszalności urządzeń sygnalizacyjnych oraz najbliższego otoczenia,
3. umożliwienie dopasowania przynajmniej niektórych wymiarów stanowiska do wymiarów ciała użytkownika (np. regulacja wysokości siedziska, wysokości przedmiotu pracy),
4. zapobieganie sytuacjom grożącym wypadkom.

W wielu przypadkach korzystają na tym nie tylko osoby niepełnosprawne, ale również pozostali pracownicy.

Zatrudniając osobę niepełnosprawną pracodawca powinien pamiętać, że jej czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Dotyczy to osób ze znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniem niepełnosprawności. Czas pracy osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

Osoba niepełnosprawna nie może być również zatrudniana w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej, z wyjątkiem osoby zatrudnionej przy pilnowaniu i osoby, której – na jej wniosek – lekarz prowadzący badania profilaktyczne wyrazi na to zgodę. Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Przerwa ta wliczana jest do czasu pracy.

Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo także do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

1. w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku;
2. w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Poza wymienionymi, obowiązujące przepisy obejmujące zakres wymagań dotyczących zapewnienia bezpiecznych warunków pracy i ochrony zdrowia pracowników, nie formułują odrębnych, szczegółowych wymagań odnoszących się do środowiska pracy pracowników będących osobami niepełnosprawnymi.

Nie wiesz, na co zwrócić uwagę pod kątem BHP przed zatrudnieniem osób niepełnosprawnych? Doradzamy w zakresie bezpieczeństwa pracy, szkolimy oraz opracowujemy dokumentację BHP i PPOŻ.

Skontaktuj się z nami: https://ehsconsulting.pl/kontakt/.