Bezpieczeństwo pracy podczas operacji transportowych

Jakie są rodzaje prac transportowych i co warto o nich wiedzieć w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy? O tym wszystkim w dzisiejszym artykule!

• Rodzaje prac transportowych
• Osoba sprawująca nadzór nad operacjami transportowymi 
• Kierujący Operacjami Podnoszenia 
• Operator dźwigu/suwnicy 
• Hakowy 
• Magazynier 
• Sygnalista
• Każdy pracownik zaangażowany w operacje transportowe

Rodzaje prac transportowych

• ręczne – z wykorzystaniem siły ludzkiej, realizowane głównie poprzez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie i przewożenie określonego ciężaru;
• zmechanizowane – polegające na wyeliminowaniu lub ograniczeniu siły ludzkiej do przemieszczania
  ciężarów, wyróżniamy transport: pionowy i poziomy.

Z drugim rodzajem mamy do czynienia w przypadku podnoszenia elementów wielkogabarytowych, o dużym ciężarze. Mogą to być różnego rodzaju zbiorniki, elementy konstrukcji, materiały używane do wznoszenia budynków itp. Wykorzystując urządzenia do transportu zmechanizowanego warto pamiętać o zapewnieniu odpowiednich uprawnień przez osoby będące operatorami. Wynika to m.in. z: § 65 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy:

Przy obsłudze urządzeń transportu zmechanizowanego mogą być zatrudniane tylko osoby o kwalifikacjach właściwych do obsługi określonego urządzenia.

Z uwagi na złożoność takich prac, wymagane jest zaangażowanie zespołu osób, posiadających odpowiednie kwalifikacje oraz zakres odpowiedzialności.

Poniżej wskazano osoby najczęściej uczestniczące w operacjach podnoszenia, wraz z ich zakresem odpowiedzialności. Podane są jako przykład, natomiast każdorazowo należy wziąć pod uwagę obowiązujące procedury na danej inwestycji budowlanej, z uwzględnieniem takich dokumentów jak: Planu Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia (plan BIOZ), Projektu Organizacji Robót (POR), a także Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania Robót (IBWR).

Osoba sprawująca nadzór nad operacjami transportowymi 

• Planowanie i koordynowanie prac transportowych w podległym obszarze.
• Koordynowanie prac prowadzonych w bliskiej odległości od transportowanych przedmiotów.
• Nadzór nad organizacją prac transportowych oraz zapewnienie bezpośredniego nadzoru nad pracami transportowymi.
• Zapewnienie nadzoru nad odpowiednim doborem sprzętu transportowego do planowanego zadania.
• Zapewnienie nadzoru nad przebiegiem operacji transportowych.
• Przeprowadzanie i udokumentowanie kontroli miejsc prowadzenia operacji transportowych oraz sprzętu transportowego, który będzie używany do przeprowadzenia tych operacji przed rozpoczęciem operacji transportowych lub oddelegowanie do tej czynności osoby posiadającej wiedzę i doświadczenie w tym zakresie.  

Kierujący Operacjami Podnoszenia 

Osoba sprawująca bezpośredni nadzór nad operacjami transportowymi pełniący jednocześnie niekiedy funkcję podającego sygnały operatorowi suwnicy lub dźwigu.

• Pozyskanie informacji na temat masy transportowanego elementu przed rozpoczęciem instalacji akcesoriów transportowych (olinowania, zawiesi, szekli, itp.).
• Zapewnienie właściwej organizacji prac w trakcie  podczepienia transportowanego ładunku oraz nadzór nad ekipą dokonującą instalacji akcesoriów transportowych.
• Zapewnienie montażu akcesoriów wykorzystywanych do transportu elementu zgodnie z dokumentacją techniczną, instrukcjami i rysunkami.
• Zapewnienie właściwej organizacji pracy i bezpiecznych warunków pracy zarówno pracowników bezpośrednio uczestniczących w prowadzonych pracach transportowych oraz innym osobom mogącym się znaleźć w pobliżu transportowanego elementu poprzez zapewnienie właściwej odległości transportowanego elementu od tych osób.  
• Przeprowadzenie kontroli lin transportowych i innego  sprzętu transportowego poprzez sprawdzenie czy sprzęt ten posiada ważne badania techniczne oraz potwierdzające ten fakt zapisy w kartach ewidencyjnych lub innych dokumentach. Kontrole te powinny być dokonane przed każdą operacją transportową.  
• Zapewnienie odpowiedniego wygrodzenia strefy transportowej jeśli sytuacja będzie tego wymagała.
• Dokonanie odprawy/instruktażu przed każdą operacją transportową, na której zostaną przekazane informacje zawarte w niniejszym dokumencie, instrukcjach i dokumentacji technicznej.

Operator dźwigu/suwnicy 

Osoba, która bezpośrednio i samodzielnie będzie obsługiwała dźwig lub suwnicę.

• Nie podejmowanie czynności związanych z wprawieniem w ruch suwnicy lub dźwigu jeśli mogłoby to spowodować zagrożenie dla osób znajdujących się w pobliżu lub ładunek mógłby się znaleźć bezpośrednio nad głową osoby przebywającą w strefie prowadzenia prac transportowych.
• Zapewnienie w kabinie dźwigu lub suwnicy warunków, które nie odwracają uwagi operatora w trakcie prowadzenia operacji transportowych.
• Odpowiednie reagowanie na sygnały podawane przez osobę kierującą operacjami podnoszenia. Jeżeli osoba taka nie jest wymagana odpowiedzialność za operacje transportowe ponosi operator dźwigu. Operator dźwigu zobowiązany jest przestrzegać sygnału STOP bez względu kto jest jego nadawcą.  
• Kontrolować sytuację przez cały okres trwania operacji transportowych.
• Przed rozpoczęciem pracy na każdej zmianie roboczej dokonać sprawdzenia stanu technicznego sprzętu dźwigowego zgodnie z instrukcjami producenta urządzenia oraz obowiązujących w danym miejscu instrukcji.
• Przestrzeganie postanowień zawartych w Dokumentacji Techniczno-Ruchowej Urządzenia  i instrukcjach odnośnie przeglądów i badań technicznych. Jeżeli którekolwiek urządzenie będące wyposażeniem dźwigu wymaga regulacji lub naprawy, prace powinny zostać wstrzymane, a uprawniona osoba odpowiadająca za konserwacje urządzenia powiadomiona niezwłocznie.
• Przed rozpoczęciem operacji transportowych na każdej zmianie dokonać sprawdzenia urządzeń awaryjnych oraz miernika bezpiecznego obciążenia (wagi) – jeśli występuje. 
• Postępowanie zgodnie z dokumentacją przygotowaną pod daną operację transportową oraz ustalonymi wcześniej sygnałami (min. plan operacji transportowych). 
• Nie dokonywanie żadnych samodzielnych przeróbek sprzętu i urządzeń dźwigowych.
• Zapewnienie, że używany będzie tylko sprawny technicznie sprzęt określony w niniejszym dokumencie.
• Pod żadnym pozorem nie zostawianie zawieszonego w powietrzu transportowanego elementu bez nadzoru.  

Hakowy 

To wyznaczona osoba, która instaluje zawiesia i inne akcesoria transportowe (jak liny, trawersy,  szekle, śruby z uchem, itp.) do transportowanego element, a następnie podczepia ten ładunek do haka suwnicy/dźwigu. 

• Przestrzeganie zasad dotyczących właściwego podczepiania ładunków z użyciem zawiesi.

Magazynier 

Osoba wydająca akcesoria transportowe do przeprowadzenia operacji transportowych z magazynu narzędziowego.

• Zapewnienie, że wydawane akcesoria transportowe z magazynu narzędziowego posiadają odpowiednio potwierdzone przeprowadzenie badań technicznych.
• Zapewnienie, że akcesoria transportowe niesprawne lub uszkodzone są przechowywane w sposób uniemożliwiający jego powtórne wykorzystanie lub niezwłocznie usuwane z terenu prowadzonych operacji transportowych.
• Zapewnienie przechowywania sprzętu w sposób nienarażający go na uszkodzenia.

Sygnalista

Osoba wydająca komendy operatorowi suwnicy lub dźwigu oraz nadzorująca otoczenie obszaru prowadzenia prac transportowych jak i sam obszar prowadzenia takich operacji w sposób zapewniający bezpieczeństwo na terenie prowadzonych operacji transportowych.

• Zapewnienie, że system komunikacji został ustalony i jest zrozumiały.
• Utrzymuje stały kontakt z hakowym oraz operatorem suwnicy lub dźwigu.
• Stosuje jasne i wcześniej ustalone komunikaty zapewniające bezpieczeństwo na terenie prowadzonych prac transportowych.

Każdy pracownik zaangażowany w operacje transportowe

• Zawsze zachować bezpieczny odstęp od transportowanego ładunku w taki sposób, aby żadna część ciała nie znalazła się pod zawieszonym ładunkiem lub między zawieszonym ładunkiem a innym obiektem stałym (np. ścianą).
• W żadnym wypadku nie wchodzenie na transportowany ładunek, gdy jest on podnoszony.
• Znać zasady obowiązujące w trakcie podnoszenia ładunku, podawane sygnały oraz zasady ustawiania ładunków na podporach lub podłożu.
• Znać swoją rolę w procesie transportowym i zostać upoważnionym do jej wykonywania przez kierującego operacjami podnoszenia.
• Zaalarmować wszystkie osoby znajdujące się na terenie prowadzonych prac transportowych lub w jego pobliżu, jeśli zaistnieje sytuacja stwarzająca zagrożenie.  

Niedopełnienie określonych procedur w trakcie operacji podnoszenia ładunku może mieć tragiczny skutek. Co roku mamy do czynienia z różnego rodzaju wypadkami, które zakończyły się wypadkiem ciężkim bądź śmiertelnym.

Masz pytania w kwestiach szkoleń BHP i ppoż.? Skontaktuj się z nami: https://ehsconsulting.pl/kontakt/