Kto może szkolić pracodawców z zakresu BHP?

Współczesne przepisy prawa pracy precyzyjnie określają obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy. Prawo do bezpiecznych warunków pracy jest fundamentalnym prawem każdego pracownika, gwarantowanym przez Konstytucję RP oraz Kodeks pracy. Zgodnie z polskim prawem, pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom odpowiednie szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem ich do wykonywania pracy. Dodatkowo pracodawca musi regularnie organizować szkolenia okresowe w tym zakresie. Pracodawca sam również musi posiadać odpowiednie kwalifikacje w dziedzinie BHP i regularnie odbywać szkolenia w tej dziedzinie. Przeprowadzanie szkoleń BHP dla pracodawców możliwe jest tylko przez jednostki posiadające odpowiednie uprawnienia. Wybór właściwej jednostki szkoleniowej ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia wysokiej jakości edukacji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, co przyczynia się do zapewnienia bezpieczeństwa oraz efektywności funkcjonowania przedsiębiorstw. 

Bezpieczeństwo i Higiena Pracy zgodnie z prawem polskim: obowiązki każdego pracodawcy w dziedzinie szkoleń bhp.  

Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wynika przede wszystkim z Konstytucji RP. Zgodnie z art. 66 ustawy zasadniczej jednoznacznie stwierdza się, że: 

“Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa” 

Ustawa to Kodeks pracy, który reguluje prawa i obowiązki pracodawców i pracowników. Natomiast w artykule 2373 § 1 zapisano, że: 

“Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.” 

W Kodeksie pracy znajduje się zapis, który mówi, że pracodawca nie może zatrudnić pracownika bez wymaganych kwalifikacji lub umiejętności do wykonywania danej pracy. Druga część tego obowiązku mówi, że nowo zatrudniony pracownik musi również posiadać odpowiednią znajomość przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Niestety, ten drugi element czasem jest lekceważony. W art. 2373 § 2 ustawodawca wskazał także: 

“Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.” 

Dodajmy, że w następnym paragrafie, umieszczona jest informacja: 

“Pracodawca jest obowiązany zaznajomić pracowników z przepisami, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac oraz wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpiecznych i higienicznych warunków na stanowisko pracy.” 

A przechodząc już do samego pracodawcy (art. 2373 § 21): 

“Pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane.” 

Kiedy pracodawca musi odbyć szkolenie okresowe BHP?  

Pierwsze szkolenie okresowe BHP pracodawca powinien odbyć w okresie do 6 miesięcy od chwili, gdy zatrudniają pierwszego pracownika lub praktykanta.  

Kto przeprowadzić szkolenie BHP dla pracodawcy? 

Ważne: Szkolenie osób będących pracodawcami, pracowników służby bhp oraz instruktorów w wykładowców tematyki bhp mogą prowadzić tylko jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bhp. Jednostkami organizacyjnymi będą: 

• placówka kształcenia ustawicznego i centrum kształcenia ustawicznego; 
• szkoła ponadpodstawowa; 
• podmiot wchodzący w skład systemu szkolnictwa i nauki, określony w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce; 
• stowarzyszenie, którego celem statutowym jest działalność związana z bezpieczeństwem i higieną pracy; 
• przedsiębiorca, prowadzący działalność oświatową na zasadach określonych w ustawie – Prawo przedsiębiorców, pod warunkiem, że taka jednostka prowadzi działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Struktura Systemu Szkolnictwa Wyższego i Nauki w Polsce Według Ustawy z 20 lipca 2018 r. 

Zgodnie z artykułem 7 ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 20 lipca 2018 r., system ten składa się z różnych podmiotów, które pełnią kluczowe funkcje w promowaniu i rozwijaniu nauki oraz edukacji wyższej. Są to: 

1) uczelnie; 

2) federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, zwane dalej „federacjami”; 

3) Polska Akademia Nauk, działająca na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. z 2020 r. poz. 1796), zwana dalej „PAN”; 

4) instytuty naukowe PAN, działające na podstawie ustawy, o której mowa w pkt 3, zwane dalej „instytutami PAN”; 

5) instytuty badawcze, działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2022 r. poz. 498); 

6) międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej „instytutami międzynarodowymi”; 

6a) Centrum Łukasiewicz, działające na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz (Dz. U. z 2020 r. poz. 2098); 

6b) instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, zwane dalej „instytutami Sieci Łukasiewicz”; 

7) Polska Akademia Umiejętności, zwana dalej „PAU”; 

8) inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły. 

Agencje i Instytucje Wspierające System Szkolnictwa Wyższego i Nauki w Polsce 

Wprowadzenie do systemu szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce obejmuje szeroki zakres instytucji i agencji, których celem jest wspieranie rozwoju edukacji wyższej, badań naukowych oraz innowacji technologicznych. Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. o szkolnictwie wyższym i nauce, oraz innymi aktami prawnymi, istnieje kompleksowy system organizacji, które pełnią kluczowe role w promowaniu osiągnięć naukowych, wspieraniu mobilności akademickiej oraz finansowaniu projektów badawczych. Poniższe organizacje współpracują z instytucjami naukowymi i edukacyjnymi, aby wspierać rozwój polskiego systemu szkolnictwa wyższego i nauki. Są to:  

1) Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, działająca na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2401 oraz z 2023 r. poz. 212), zwana dalej „NAWA”; 

2) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (Dz. U. z 2022 r. poz. 2279), zwane dalej „NCBiR”; 

3) Narodowe Centrum Nauki, działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz. U. z 2023 r. poz. 153), zwane dalej „NCN”; 

4) Agencja Badań Medycznych, działająca na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Agencji Badań Medycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 451); 

5) Akademia Kopernikańska, działająca na podstawie ustawy z dnia 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej (Dz. U. poz. 1459);” 

Podsumowanie

W Polsce zgodnie z prawem, szkolenia z zakresu BHP dla pracodawców mogą prowadzić wyłącznie jednostki organizacyjne, które posiadają uprawnienia do prowadzenia działalności szkoleniowej w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Wśród tych jednostek znajdują się placówki kształcenia ustawicznego i centra kształcenia ustawicznego, szkoły ponadpodstawowe, podmioty systemu szkolnictwa i nauki, stowarzyszenia związane z BHP oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność oświatową na odpowiednich zasadach. Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, system szkolnictwa wyższego i nauki obejmuje różne instytucje i agencje, które również mogą być uprawnione do prowadzenia szkoleń BHP dla pracodawców.