Bezpieczne miejsce pracy – zadbaj o powietrze

Czy wiesz co może być w powietrzu, którym oddychasz na co dzień?

Webinar na temat bezpiecznego miejsca pracy i aspektu czystego powietrza

Czy wiesz, że istnieją radioaktywne gazy, które mogą być przyczyną chorób? Jednym z nich jest radon. Wraz z Moniką Kuźmą z iQrad Sp. z o.o. (pomiarradonu.pl) podczas webinaru omówiliśmy podstawowe zagrożenia związane z obecnością radonu w pomieszczeniach oraz przedstawimy obowiązujące akty prawne i obowiązki pracodawców. Nagranie z webinaru jest już dostępne: https://youtu.be/KFkk_zznSPYPoniżej prezentujemy najważniejsze pytania, na które odpowiedzieliśmy podczas webinaru.

Czym jest radon?

•Radioaktywny gaz występujący w środowisku.
•Nie posiada barwy, smaku ani zapachu.
•Dobrze rozpuszcza się w wodzie.

Największe wartości stężenia radonu odnotowuje się w kopalniach i jaskiniach oraz w dolnych partiach budynków, zwłaszcza jeśli mają bezpośredni kontakt z podłożem.

• Średnia zawartość radonu w powietrzu atmosferycznym waha się od 5 Bq/m3 do 15 Bq/m3.
• Średnia zawartość radonu w pomieszczeniach zamkniętych może wynosić od 10-10000 Bq/m3.

Rodzaje miejsc pracy oraz budynków potencjalnie narażonych na wystąpienie podwyższonego stężenia radonu

Do miejsc pracy narażonych na występowanie podwyższonego stężenia radonu, poza miejscami pracy wskazanymi w art. 23 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe 24 , należy zaliczyć:

1. podziemne trasy turystyczne – przewodnicy i pracownicy techniczni;
2. jaskinie i inne naturalne pustki w górotworze, które są miejscami pracy speleologów, klimatologów, biologów i innych pracowników nauki;
3. sanatoria wykorzystujące radon w celach leczniczych – pracownicy obsługujący kuracjuszy;
4. ośrodki spa oferujące różne formy subterranoterapii, tj. zabiegi wykonywane pod powierzchnią ziemi, np. w nieczynnych wyrobiskach górniczych;
5. miejsca wydobywania ropy naftowej lub gazu ziemnego;
6. miejsca wydobywania rud metali;
7. miejsca pracy pod ziemią, w których, mimo podjęcia działań zgodnie z zasadą optymalizacji, poziom stężenia energii potencjalnej promieniowania alfa krótko życiowych produktów rozpadu radonu w tych miejscach pracy wskazuje na możliwość otrzymania przez pracownika dawki skutecznej (efektywnej) większej niż 1 mSv (milisiwert) rocznie.

Radon- wpływ na zdrowie

Produkty rozpadu radonu łączą się z aerozolem zawartym w powietrzu i wnikają do płuc. Produkty rozpadu radonu, są krótko żyjącymi izotopami.

Są to 218Po, 214Pb, 214Bi i214Po.

Wg WHO radon i produkty jego rozpadu to druga przyczyna nowotworów płuc zaraz po paleniu tytoniu.

• WHO zaleca ustalenie średniego rocznego referencyjnego poziomu stężenia radonu w budynkach mieszkalnych w wysokości 100 Bq/m3.
• Jeżeli nie można osiągnąć tego poziomu w warunkach danego kraju, nie powinien przekraczać 300 Bq/m3;

Ustawa, znana jako Annie Cacciato Act, została nazwana na cześć Annie Cacciato, osoby, która przeżyła raka płuc po siedmiotelniej walce w stadium 4, która była leczona w The Ohio State University Comprehensive Cancer Center – Arthur G. James Cancer Hospital i Richard J. Solove Instytut Badawczy (OSUCCC – James). Annie przez całe życie nigdy nie paliła; Uważa się, że jej diagnoza raka płuc jest związana z długotrwałym narażeniem na radon. Szukając odpowiedzi po swojej diagnozie, zainicjowała badanie szkoły i budynku, w którym pracowała, w hrabstwie Licking na obecność radonu. Wyniki były 10 razy wyższe niż poziomy uznane za „bezpieczne” przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska (EPA).

Źródła radonu w budynkach

Radon może wnikać do budynków przez pęknięcia w fundamentach i w ścianach, nieszczelności wokół pionów kanalizacyjnych i grzewczych.
Ilość radonu w budynku zależy zarówno od jego zawartości w glebie pod budynkiem i wokół niego jak i od konstrukcji budynku.

Kto ma obowiązek badania?

Prawo atomowe – Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Rozdział 3 Art. 23c. 1.
Kierownicy jednostek wykonujących działalność, w której występują miejsca pracy:

1)  zlokalizowane wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru lub piwnicy na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć poziom odniesienia, o którym mowa w art. 23b,

2) pod ziemią,

3) związane z uzdatnianiem wód podziemnych na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć poziom odniesienia, o którym mowa w art. 23b

– zapewniają w tych miejscach pracy pomiar stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu.

Pomiary zawartości radonu należy przeprowadzać w każdym miejscu pracy, w którym jego lokalizacja i charakterystyka sugerują, że może występować podwyższony poziom radonu.

Rodzaje miejsc pracy oraz budynków potencjalnie narażonych na wystąpienie podwyższonego stężenia radonu

Do miejsc pracy narażonych na występowanie podwyższonego stężenia radonu, poza miejscami pracy wskazanymi w  Art.  23c. ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe , należy zaliczyć:

1) podziemne trasy turystyczne – przewodnicy i pracownicy techniczni;

2) jaskinie i inne naturalne pustki w górotworze, które są miejscami pracy speleologów, klimatologów, biologów i innych pracowników nauki;

3) sanatoria wykorzystujące radon w celach leczniczych – pracownicy obsługujący kuracjuszy;

4) ośrodki spa oferujące różne formy subterranoterapii, tj. zabiegi wykonywane pod powierzchnią ziemi, np. w nieczynnych wyrobiskach górniczych;

5) miejsca wydobywania ropy naftowej lub gazu ziemnego;

6) miejsca wydobywania rud metali;

7) miejsca pracy pod ziemią, w których, mimo podjęcia działań zgodnie z zasadą optymalizacji, poziom stężenia energii potencjalnej promieniowania alfa krótko życiowych produktów rozpadu radonu w tych miejscach pracy wskazuje na możliwość otrzymania przez pracownika dawki skutecznej (efektywnej) większej niż 1 mSv (milisiwert) rocznie.

Gdzie trzeba mierzyć radon?

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 czerwca 2020 r. określa tereny, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekraczać poziom odniesienia. Na liście jest 27 powiatów.

Są to powiaty:
•dolnośląskie: dzierżoniowski, jeleniogórski, kłodzki, lubański, lwówecki, kamiennogórski, polkowicki, trzebnicki, wałbrzyski, ząbkowicki, zgorzelecki, złotoryjski, miasto na prawach powiatu Wałbrzych i miasto na prawach powiatu Jelenia Góra.
•lubelskie: tomaszowski.
•opolskie: nyski i prudnicki.
•podkarpackie: bieszczadzki, jasielski, krośnieński, leski, mielecki i sanocki.
•śląskie: cieszyński.
•świętokrzyskie: kielecki, opatowski i skarżyski.

 Jak zmierzyć stężenie radonu?

•Pomiar stężenia radonu w powietrzu wykonuje się przy użyciu detektorów pasywnych.
•Detektory należy rozmieścić zgodnie z instrukcją. Można zrobić to we własnym zakresie lub zlecić taką usługę.

 Kiedy przeprowadzić pomiar?

•okres grzewczy (październik-marzec).
•pomiar musi trwać minimum 30 dni.
•po upływie tego okresu zbieramy detektory i odsyłamy do laboratorium.

 Gdzie przeprowadzić pomiar?

•pomiar obowiązkowy na poziomie 0 i -1.
•każde pomieszczenie pracy stałej (biura)
•jeden detektor na 150 m2 (hale, magazyny)

Mamy radon- i co dalej?

Prawo Atomowe, Rozdz.3 Art. 23c, pkt 2
•optymalizacja narażenia pracowników
•informowanie na piśmie o zwiększonym narażeniu na radon, wynikach pomiarów oraz działaniach podejmowanych w celu ograniczenia narażenia na radon.

Jak zmniejszać narażenie na radon w miejscu pracy?

• rotacja załogi
• ograniczanie czasu pracy
• zmiany w systemie wentylacji
• izolowanie źródeł emisji
• środki ochrony osobistej
• kategoryzacja pracowników

 Kto jest odpowiedzialny?

Kodeks Pracy mówi, że pracodawca jest obowiązany chronić pracowników przed promieniowaniem jonizującym, pochodzącym ze źródeł sztucznych i naturalnych, występujących w środowisku pracy.

Rozdział 3, Art. 7.1b Prawo atomowe:

Za zapewnienie ochrony radiologicznej pracowników narażonych na radon w miejscu pracy odpowiada kierownik jednostki organizacyjnej.

W zakresie bezpiecznego wykonywania obowiązków w firmie warto również zgłębić wiedzę na temat temperatury w miejscu pracy i pierwszej pomocy.

Chcesz zapewnić bezpieczne warunki pracy swoim pracownikom? – skontaktuj się z nami!

Zapytaj nas o doradztwo w zakresie BHP, kursy i szkolenia BHP oraz opracowanie dokumentacji BHP.