Obowiązki w zakresie bezpieczeństwa pracy w przypadku zatrudnienia cudzoziemców

Polscy pracodawcy, rekrutując pracowników do swoich firm, coraz częściej podejmują decyzję o zatrudnieniu kandydatów z zagranicy. Jednak, aby doszło do podpisania umowy o pracę z obcokrajowcem, dopełnić należy niezbędnych formalności. Pamiętać należy przy tym, że podstawowym warunkiem wykonywania legalnej pracy w Polsce przez cudzoziemca jest ważny dokument pobytowy. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy cudzoziemiec nie musi posiadać dokumentu uprawniającego do wykonywania pracy.

Kogo określamy cudzoziemcem?

Cudzoziemcem w rozumieniu przepisów prawa polskiego określana jest każda osoba, która nie posiada polskiego obywatelstwa. Osoby posiadające jednocześnie zarówno obywatelstwo polskie, jak i obywatelstwo innego państwa bądź obywatelstwo kilku innych krajów, z mocy prawa traktowane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jak obywatele polscy.

Czy polscy pracodawcy zatrudnić mogą każdego cudzoziemca i na jakich zasadach?

Chcąc zatrudnić cudzoziemca, polski pracodawca liczyć musi się z pewnymi ograniczeniami natury prawnej.

Wszystko zależne jest od tego, z jakiego państwo pochodzi potencjalny pracownik.

Najmniej kwestii formalnych sprawia przyjęcie do pracy cudzoziemców z państw Unii Europejskiej, do której Polska należy od 1 maja 2004 roku.

W pozostałych sytuacjach napotykać można na duże zróżnicowanie i liczne wyjątki, jeśli chodzi o otrzymanie zezwoleń na pracę w Polsce.

Przeczytaj również: służba BHP – czy i kiedy potrzebna?

Legalny pobyt cudzoziemca w Polsce

Obcokrajowiec posiadać powinien ważny dokument pobytowy, uprawniający go do przebywania na terenie Polski, taki jak wiza, karta pobytu czy paszport biometryczny. Pracodawca zobowiązany jest do wykonania kserokopii dokumentu i zachowania jej podczas całego okresu zatrudnienia.

WAŻNE! Nie każdy dokument pobytowy jest dokumentem uprawniającym do wykonywania pracy. Przepisy zakazują zatrudniania obcokrajowców, którzy:

• przyjechali w celach turystycznych,
• korzystają z ochrony czasowej,
• otrzymali zgodę na pobyt ze względów humanitarnych.

Legalna praca

Aby praca cudzoziemca była legalna, poza uregulowaną kwestią pobytową, powinien on posiadać odpowiedni dokument uprawniający do pracy w Polsce.

Do dokumentów tych zalicza się:

• zezwolenie na pracę, o które pracodawca występuje do urzędu wojewódzkiego,
• zezwolenie na pracę sezonową, o które pracodawca występuje do powiatowego urzędu pracy,
• oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi
  (dotyczy obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji oraz Ukrainy), które pracodawca wysyła do powiatowego urzędu pracy,
• zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, o które cudzoziemiec występuje do urzędu wojewódzkiego. Po wydaniu zezwolenia lub oświadczenia, praca świadczona powinna być wyłącznie na rzecz pracodawcy, którego dany dokument dotyczy.

WAŻNE! Obywatele UE/EFTA mogą podejmować pracę w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę

Przed podpisaniem umowy – o czym musimy pamiętać w zakresie bhp?

Obowiązki pracodawcy w zakresie bhp, przed podpisaniem umowy z obcokrajowcem są takie same jak z rodzimymi pracownikami.

Nawiązując stosunek pracy, do obowiązków pracodawcy należy przeszkolenie nowego pracownika z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy – mowa o organizacji szkoleń wstępnych BHP.

Stanowi, o tym art. 237(3) § 2 Kodeksu pracy mówiący, że pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia przeszkolenia pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem do pracy i prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie, poza wyjątkami dotyczącymi podjęcia pracy na tym samym stanowisku, zajmowanym u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem, z nim kolejnej umowy o pracę.

Zgodnie z art. 237(3) § 1 Kodeksu pracy, nie wolno dopuścić do pracy pracownika, który nie posiada wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, jak również dostatecznej znajomości przepisów i zasad bhp.

W sytuacji odnoszącej się do cudzoziemców, uzupełnieniem powyżej przytoczonych przepisów jest rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. dotyczące szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jednakże ani przepisy Kodeksu pracy ani rozporządzenie to nie precyzują w jakim języku odbywać powinno się szkolenie w przypadku zatrudnienia cudzoziemcy.

Jednak obowiązkiem pracodawcy jest zapoznanie każdego z pracowników z zasadami BHP.

Z tej przyczyny również pracownik, który nie posługuje się językiem polskim stworzone musi mieć właściwe warunki do przekazania mu merytorycznej części szkolenia z zakresu bhp.

W jakim języku powinno być przeprowadzane szkolenie bhp?

Mając powyższe na uwadze, szkolenie prowadzone powinno być w języku znanym pracownikowi na tyle, by mógł zaznajomić się z przekazywanym materiałem.

Odpowiednie przekazanie wiedzy pracownikowi, nieznającemu języka polskiego jest szczególnie ważna, w przypadku gdy dojdzie do wypadku przy pracy, a pracownik dochodził będzie swoich praw przed sądem. W takiej sytuacji pracownik zarzucić może pracodawcy brak przekazania informacji o zasadach bezpiecznego wykonywania pracy na danym stanowisku, co w rezultacie doprowadziło do wypadku przy pracy.

Jakie badania i szkolenia dla cudzoziemca zatrudnionego w Polsce?

Pracodawca z siedzibą za granicą, delegujący swoich pracowników do pracy na terenie Polski, zobowiązany jest do zapewnienia, tym pracownikom warunków zatrudnienia wynikających z Kodeksu pracy i innych polskich przepisów regulujących prawa i obowiązki pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W praktyce wygląda to tak, że każde przedsiębiorstwo zagraniczne, delegujące swój personel do świadczenia pracy w Polsce, związane jest standardami ochronnymi polskiego prawo pracy.
Bez znaczenia jest, w jakim kraju podmiot delegujący pracowników ma swoją siedzibę i czy utworzył on w Polsce swój oddział lub filię.

Stwierdzić należy zatem, że badania lekarskie oraz szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy obcokrajowców obejmować powinny co najmniej taki sam obszar, jak polskiego pracownika, wynikający z polskiego prawa. W sytuacji, w której zakres ten jest węższy konieczne jest przeprowadzenie szkoleń i badań wg prawa polskiego.

Jaką umowę możemy zawrzeć z pracownikiem z zagranicy?

Z pracownikami z zagranicy, podobnie jak z pracownikami rodzimymi, zawrzeć można poniższe rodzaje umów:

• umowę na okres próbny, w tym umowę na zastępstwo,
• umowę na czas określony,
• umowę na czas nieokreślony,
• umowę o dzieło,
• umowę zlecenie,
• umowę o pracę nakładczą,
• umowę o pomocy przy zbiorach.

Rodzaj umowy zawsze dostosowany powinien być do charakteru pracy. Podpisanie, na przykład umowy o dzieło nie może być sposobem pozwalającym na obejście przepisów Kodeksu pracy, czy zmniejszenie kosztów zatrudnienia obcokrajowca. Każde zawarcie umowy cywilnoprawnej w sytuacji, gdy powinna być zawarta umowa o pracę, jest naruszeniem przepisów prawa pracy i podlega karze grzywny.

Środki ochrony indywidualnej dla pracowników z zagranicy

W poniższym artykule poruszyliśmy już kilka istotnych kwestii dotyczących zatrudnienia cudzoziemców, takich jak umowy, legalność, badania lekarskie czy szkolenia w świetle przepisów bhp.

Istotną kwestią jest także wyposażenie pracownika w odzież roboczą niezbędną do wykonywania danej pracy i odpowiednie obuwie robocze pozwalające na bezpieczną pracę.

Obowiązkiem pracodawcy jest wyposażenie pracowników w Środki Ochrony Indywidualnej. Nie inaczej ma się to w przypadku zatrudnienia cudzoziemców.

Pamiętajmy, że odpowiednie wyposażenie pracownika w środki zapewniające mu bezpieczeństwo, ma na celu zminimalizowania zagrożenia związanego z wykonywaną pracą.

Chcesz wiedzieć więcej o naszych usługach, a może potrzebujesz pomocy w zakresie dokumentacji BHP? Skontaktuj się z nami! https://ehsconsulting.pl/kontakt/