Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego – przepisy, czyli jaka jest podstawa prawna w zakresie obowiązku posiadania instrukcji PPOŻ.?

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego jest dokumentem określającym zasady ochrony przeciwpożarowej obowiązujące w danym obiekcie. Jest ona niezbędna do jego użytkowania od momentu odbioru przez Państwową Straż Pożarną. Obowiązek opracowania instrukcji pożarowej, która powinna uwzględniać charakterystykę danego budynku, spoczywa na właścicielach, zarządcach bądź użytkownikach obiektów. W poniższym artykule blogowym odpowiemy na pytanie: jakie są podstawy prawne określające obowiązek posiadania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, zwanej PPOŻ, dla obiektów budowlanych? oraz jakie są niezbędne elementy, które powinny się znaleźć w Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego?  

Podstawy prawne wymaganej Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego zgodnie z rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji. 

Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego jest obowiązkowym dokumentem wymaganym przez cały okres użytkowania budynku. Obowiązek opracowania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla budynku wynika z § 6 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.  

Cytując wprost rozporządzenie: 
”§ 6. 1. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, zapewniają i wdrażają instrukcję bezpieczeństwa pożarowego” 

Co powinna zawierać Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego? 

Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego (IBP) jest kluczowym dokumentem, który ustala procedury i środki mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budynkach. Jest to niezwykle istotny dokument, ponieważ spełnia wymogi przepisów i gwarantuje bezpieczeństwo osób korzystających z obiektu. IBP musi zawierać szczegółowe informacje dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej, wyposażenia w urządzenia gaśnicze oraz procedur postępowania w przypadku pożaru i innych zagrożeń. Jest to niezbędne dla skutecznej ochrony życia i mienia. Jakie elementy powinny być uwzględnione w Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego (IBP), aby zapewnić skuteczną ochronę przeciwpożarową w obiektach budowlanych?  

Poniżej szczegółowo przedstawione są kluczowe jej elementy:  

• Plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie oraz terenu przyległego, z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących w szczególności:
  • powierzchni, wysokości i liczby kondygnacji budynku, 
  • odległości od obiektów sąsiadujących, 
  • parametrów pożarowych występujących substancji palnych, 
  • występującej gęstości obciążenia ogniowego w strefie pożarowej lub w strefach pożarowych, 
  • kategorii zagrożenia ludzi, przewidywanej liczby osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach, 
  • lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zaklasyfikowanych jako strefy zagrożenia wybuchem, 
  • podziału obiektu na strefy pożarowe, 
  • warunków ewakuacji, ze wskazaniem kierunków i wyjść ewakuacyjnych, 
  • miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, kurków głównych instalacji gazowej, materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz miejsc usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi, 
  • wskazania dojść do dźwigów dla ekip ratowniczych, 
  • hydrantów zewnętrznych oraz innych źródeł wody do celów przeciwpożarowych, 
  • dróg pożarowych i innych dróg dojazdowych, z zaznaczeniem wjazdów na teren ogrodzony; 
• Zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami; 
• Sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników, z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji; 
• Warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania; 
• Sposoby zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane; 
• Sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia; 
• Określenie wyposażenia w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym; 
• Warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem; 
• Wskazanie osób lub podmiotów opracowujących instrukcję. 

Jakie mogą być przykłady niezgodności, które Audytor może zauważyć podczas kontroli Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego (IBP)? 

• Brak kompletności lub aktualności IBP, czyli nieuwzględnienie wszystkich wymaganych informacji lub ich przestarzałość. 
• Niezgodności między zawartością IBP a obowiązującymi przepisami prawnymi, normami technicznymi lub wytycznymi Straży Pożarnej. 
• Brak określenia właściwych procedur postępowania w przypadku pożaru lub innych zagrożeń. 
• Niedostateczne lub niewłaściwe oznakowanie dróg ewakuacyjnych lub miejsc umieszczania urządzeń gaśniczych. 
• Nieprawidłowości w zakresie szkoleń personelu dotyczących postępowania w sytuacjach awaryjnych. 
• Brak lub niewłaściwe zabezpieczenie niebezpiecznych materiałów palnych. 
• Niedostateczne przygotowanie planów ewakuacji lub ich niejasność. 
• Nieprawidłowości w zakresie konserwacji i przeglądów urządzeń przeciwpożarowych. 
• Brak odpowiednich procedur postępowania w przypadku wykrycia nieprawidłowości lub usterek w systemach zabezpieczeń przeciwpożarowych. 

Akty prawne istotne przy opracowywaniu Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego (IBP): 

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej – określa ogólne zasady i obowiązki związane z ochroną przeciwpożarową, w tym odpowiedzialność właścicieli, zarządców lub użytkowników obiektów za przestrzeganie wymagań ochrony przeciwpożarowej. 
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów – zawiera szczegółowe wymogi dotyczące opracowywania IBP dla różnych rodzajów obiektów, w tym warunki ochrony przeciwpożarowej, sposoby postępowania na wypadek pożaru oraz organizację ewakuacji. 
• Przepisy miejscowe – w zależności od lokalnych wymogów, mogą istnieć dodatkowe przepisy lub normy dotyczące ochrony przeciwpożarowej, które należy uwzględnić podczas opracowywania IBP. 
• Standardy techniczne – standardy techniczne mogą zawierać szczegółowe wymogi dotyczące urządzeń przeciwpożarowych oraz procedur ochrony przeciwpożarowej, które należy uwzględnić w IBP. 
• Wytyczne i zalecenia instytucji – często odpowiednie instytucje, takie jak Państwowa Straż Pożarna, wydają wytyczne i zalecenia dotyczące ochrony przeciwpożarowej, które również należy uwzględnić podczas opracowywania IBP. 

Podsumowanie  

Ograniczenie skutków pożarów i wybuchów to fundamentalny element bezpieczeństwa, zarówno w przestrzeni publicznej, jak i w miejscach pracy. Kluczowym czynnikiem w osiągnięciu tego celu jest gromadzenie odpowiednich informacji dotyczących prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożeń oraz ich potencjalnych skutków, a także możliwości ich skutecznej eliminacji lub minimalizacji. Te informacje są niezbędne do opracowania strategii zapobiegania incydentom oraz właściwego reagowania w przypadku ich wystąpienia. 

Warto również zauważyć, że dbanie o instrukcję bezpieczeństwa pożarowego nie jest tylko obowiązkiem, ale także inwestycją w bezpieczeństwo i stabilność firmy. Incydenty pożarowe mogą prowadzić do strat materialnych, szkód dla środowiska, a nawet do strat ludzkich. Zapobieganie tym zdarzeniom poprzez odpowiednie przygotowanie i edukację może przyczynić się nie tylko do ochrony życia i mienia, ale także do utrzymania reputacji firmy i zapewnienia ciągłości działalności.