Zatrudnianie pracowników na umowy cywilnoprawne a umowy o pracę – jakie są różnice i kiedy wybrać odpowiednią formę zatrudnienia? 

Różnice między zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę a umowy cywilnoprawnej (umowa zlecenie, umowa o dzieło) są istotne i mają zarówno wymiar prawny, jak i praktyczny.  

Wybór odpowiedniej formy zatrudnienia zależy od charakteru pracy, potrzeb pracodawcy i pracownika oraz przepisów prawa pracy.  

Przedstawimy szczegółowe zestawienie różnic i wskazówki, kiedy stosować daną formę zatrudnienia. 

Umowa o pracę. 

Umowa o pracę jest regulowana przepisami Kodeksu Pracy i cechuje się określonymi obowiązkami i prawami obu stron. 

Charakterystyka: 

• Podporządkowanie pracownika: Pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy, zgodnie z jego wytycznymi, w ustalonym miejscu i czasie; 
• Stały charakter pracy: Praca ma charakter powtarzalny, ciągły i związany z regularnym świadczeniem obowiązków; 
• Czas pracy: Obowiązuje regulacja dotycząca czasu pracy (np. 8 godzin dziennie, maksymalny czas pracy 40 godzin tygodniowo) – może być to również zadaniowy tryb pracy nieprzekraczający dopuszczalnej normy określonej w Kodeksie Pracy; 
• Wynagrodzenie: Pracownik ma prawo do co najmniej minimalnego wynagrodzenia określonego przez przepisy (w 2024 roku to 4242 zł brutto dla pełnego etatu a w 2025 już 4666 zł brutto); 
• Ochrona pracownika: Pracownik objęty jest licznymi przepisami ochronnymi (np. prawo do urlopu, okresy wypowiedzenia, ochrona przed zwolnieniem kobiet w ciąży); 
• Składki ZUS: Obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i emerytalne są odprowadzane przez pracodawcę. 

Umowy cywilnoprawne. 

Umowy cywilnoprawne (umowa zlecenie, umowa o dzieło) są regulowane przepisami Kodeksu cywilnego i zapewniają większą elastyczność stron. 

Umowa zlecenie: 

• Brak podporządkowania: Zleceniobiorca wykonuje pracę samodzielnie, ale zgodnie z ustaleniami umownymi; 
• Brak gwarancji minimalnego czasu pracy: Nie ma wymogu stałego świadczenia pracy w określonym miejscu czy czasie; 
• Wynagrodzenie: W 2024 roku minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców wynosi 27,70 zł brutto/godzinę (przy umowach podlegających składkom ZUS), natomiast w 2025 roku to już kwota 30,50 zł brutto/godzinę; 
• Składki ZUS: Składki są obowiązkowe w większości przypadków, chyba że zleceniobiorca posiada inne tytuły do ubezpieczenia (np. jest studentem do 26. roku życia). 

Umowa o dzieło: 

• Efekt końcowy: Umowa koncentruje się na osiągnięciu określonego rezultatu (np. wykonanie projektu, napisanie książki); 
• Brak składek ZUS: Nie odprowadza się składek na ubezpieczenia społeczne, chyba że umowa zawierana jest z własnym pracodawcą; 
• Elastyczność: Strony samodzielnie określają sposób wykonania dzieła. 

Kluczowe różnice 

Jak wybrać odpowiednią formę zatrudnienia? 

Umowa o pracę – kiedy warto stosować? 

• Stały charakter pracy: Pracownik ma wykonywać pracę regularnie, w określonych godzinach, pod nadzorem pracodawcy; 
• Prace wymagające podporządkowania: Pracownik ma obowiązek stosować się do poleceń pracodawcy; 
• Długoterminowe zatrudnienie: Pracownik będzie zatrudniony na dłuższy okres, z perspektywą stabilności i ochrony praw; 
• Gwarancja ochrony praw pracowniczych: Gdy zależy Ci na zapewnieniu pracownikowi praw, takich jak urlop wypoczynkowy, chorobowy czy macierzyński. 

Umowy cywilnoprawne – kiedy stosować? 

• Elastyczny charakter pracy: Praca ma być wykonywana w różnym czasie i miejscu, bez stałego harmonogramu; 
• Jednorazowe zlecenia: Przykładowo: wykonanie konkretnego projektu, usługi lub dzieła; 
• Brak podporządkowania: Osoba zatrudniona ma samodzielnie decydować, jak i kiedy wykonuje swoją pracę;