Obowiązki pracodawcy wobec kobiet w ciąży

Pracodawca ma wiele obowiązków wobec kobiet w ciąży, które wynikają z przepisów prawa pracy, m. in. Kodeks Pracy.
Poniżej opisaliśmy najważniejsze kwestie, które musi wziąć pod uwagę pracodawca zatrudniający kobietę w ciąży.

Zakaz zatrudniania w porze nocnej i godzinach nadliczbowych

Zgodnie z Kodeksem pracy, kobieta w ciąży nie może być zatrudniona w porze nocnej. Zakaz ten obowiązuje od momentu poinformowania pracodawcy o ciąży, aż do upływu okresu urlopu macierzyńskiego.

Ponadto, kobiety w ciąży nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych, czyli w godzinach, które przekraczają czas pracy określony w umowie o pracę lub
w przepisach prawa pracy. Godziny nadliczbowe mogą być wykonywane tylko przez pracowników, którzy wyrazili na to zgodę i którzy nie zostali objęci zakazem pracy w tych godzinach.

Podróże służbowe i przerywany czas pracy

Pracodawca nie może bez zgody pracownicy, delegować jej poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy.
Wykaz prac zabronionych
Kobieta w ciąży może wykonywać tylko taką pracę, która nie zagraża jej zdrowiu i życiu oraz zdrowiu i życiu dziecka. W przypadku stwierdzenia zagrożenia, pracodawca powinien zapewnić inną pracę lub skrócić czas pracy.
W aktualnym Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet
w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. 2017, poz. 796), zostały ujęte:
• prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów, np.:
– wszystkie prace, przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają 2900 kJ na zmianę roboczą, a przy pracy dorywczej (wykonywanej do 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na dobę) – 7,5 kJ/min
– ręczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 3 kg
– prace w pozycji wymuszonej
– prace w pozycji stojącej łącznie ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej, przy czym czas spędzony w pozycji stojącej nie może jednorazowo przekraczać 15 minut, po którym to czasie powinna nastąpić 15-minutowa przerwa
– prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi – w łącznym czasie przekraczającym 8 godzin na dobę, przy czym czas spędzony przy obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10-minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy
• prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym
• prace w narażeniu na hałas lub drgania
• prace narażające na działanie pola elektromagnetycznego o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz oraz promieniowania jonizującego
• prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu
• prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi
• prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych
• prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi, np.:
– prace w wykopach oraz w zbiornikach i kanałach
– prace pod ziemią we wszelkiego rodzaju kopalniach
– prace w wymuszonym rytmie pracy (na przykład przy taśmie)
– inne prace stwarzające ryzyko ciężkiego urazu fizycznego lub psychicznego, w tym gaszenie pożarów, udział w akcjach ratownictwa chemicznego, usuwanie skutków awarii, prace z materiałami wybuchowymi, prace przy uboju zwierząt hodowlanych oraz obsłudze rozpłodników
– praca na wysokości – poza stałymi galeriami, pomostami, podestami i innymi stałymi podwyższeniami, posiadającymi pełne zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości (bez potrzeby stosowania środków ochrony indywidualnej przed upadkiem), oraz wchodzenie i schodzenie po drabinach i klamrach.
Pracodawca, który zatrudnia przynajmniej 20 pracowników ma obowiązek sporządzenia regulaminu pracy, w którym powinien ustalić wykaz prac wzbronionych kobietom, występujących w danym zakładzie pracy (art. 1041 § 1 pkt 6 k. p.), jednocześnie nie ujmując w nim prac innych, niż wymienionych w tym rozporządzeniu.

Badania lekarskie

Pracodawca ma obowiązek zwolnić od wykonywania pracy pracownicę, w celu udania się na badania lekarskie (które ma związek z ciążą) o ile jest to jedyna pora, kiedy badania te mogą zostać wykonane (wynika to np. z godzin przyjmowania wizyt lekarza). Za czas zwolnienia na badania kobieta zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Urlop macierzyński

Kobieta w ciąży ma prawo do urlopu macierzyńskiego, który wynosi 20 tygodni. W czasie urlopu macierzyńskiego pracownica otrzymuje wynagrodzenie z ZUS.

Ochrona warunków pracy i płacy

Pracodawca nie może dokonywać zmian w warunkach płac i warunkach pracy kobiecie w ciąży. Oznacza to, że pracodawca nie może obniżyć wynagrodzenia, zmniejszyć liczby godzin pracy lub wprowadzać innych zmian w warunkach zatrudnienia bez zgody pracownicy.

Kobieta w ciąży ma prawo do ochrony ze względu na swój stan zdrowia. Zmiana warunków płac i warunków pracy bez jej zgody może stanowić formę dyskryminacji
i naruszenia jej praw pracowniczych.

Ochrona przez zwolnieniem

Kobieta w ciąży nie może być zwolniona z pracy bez uzasadnionej przyczyny.
Pracodawca może rozwiązać z zatrudnioną kobietą w ciąży umowę o pracę jeśli:
• istnieją przesłanki do zwolnienia dyscyplinarnego uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy. Reprezentująca pracownicę w ciąży zakładowa organizacja związkowa musi wyrazić zgodę na rozwiązanie z pracownicą umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym
• zakład, w którym pracowała, został zlikwidowany albo została ogłoszona jego upadłość. Jeśli pracodawca nie może zapewnić kobiecie w tym czasie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach
• z pracownicą została zawarta umowa na okres próbny poniżej 1 miesiąca.
W przypadku utrzymywania stosunku pracy na podstawie umowy na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy lub na okres próbny powyżej 1 miesiąca, której rozwiązanie nastąpiłoby po upływie 3. miesiąca ciąży, pracodawca ma obowiązek przedłużyć umowę do dnia porodu.
Umowę może wypowiedzieć pracodawca, który zatrudnił pracownicę na czas określony w ramach zastępstwa.

Masz pytania? Nie wiesz, w jaki sposób zorganizować bezpieczną pracę przed komputerem?

Skontaktuj się z nami: https://ehsconsulting.pl/kontakt/