Ile można dźwigać w pracy – normy dźwigania ciężarów BHP

Prace związane z transportem ręcznym wykonywane są w magazynach, innych pomieszczeniach oraz na otwartej przestrzeni, z użyciem podręcznego sprzętu ułatwiającego transport ręczny. Prace te, powinny zostać zorganizowane w sposób zapewniający bezpieczny i higieniczny sposób ich wykonania.

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków

Mimo dużego już zmechanizowania prac transportowych podnoszenie i przenoszenie ciężarów przez pracowników odgrywa jeszcze dużą rolę. Poniżej podano podstawowe zasady podnoszenia i przenoszenia ciężarów oraz obowiązujące normy.
• Podnoszenie i dźwiganie ciężarów.
• Podnoszenie ciężaru – polega na jego przemieszczaniu z niższego poziomu na wyższy w płaszczyźnie pionowej: w praktyce podnoszenie ciężaru wiąże się zwykle z jego równoczesnym przemieszczeniem na pewną odległość w kierunku poziomym.
•Dźwiganie ciężaru – polega na jego podniesieniu i jednoczesnym przemieszczeniu na odległość max. 2 m. Dźwiganie ciężaru na odległość większą od 2 m należy traktować jako podnoszenie i przenoszenie ciężaru.

Zasady prawidłowego przenoszenia ciężarów:

1. Trzymać ciężar tak blisko ciała jak to tylko jest możliwe (obciążenie wzrasta z odległością między ciężarem a pracownikiem),
2. Podnosić w zakresie wysokości od dłoni do barków. Jeśli ciężar znajduje się poniżej wysokości na jakiej znajdują się dłonie, to należy zastosować odpowiednie pętle, uprząż lub hak.
3. Starać się utrzymywać ciężar w rękach jak najkrócej.
4. Unikać dużej częstotliwości podnoszenia (szybkie tempo).
5.Podczas podnoszenia minimalizować ruchy tułowia (pochylenia, skłony i skrócenia),
6. Należy unikać dużych obiektów, które wykraczają poza zasięg rąk oraz ograniczają widzenie,
7.Unikać podnoszenia obiektów z przemieszczającym się środkiem ciężkości,
8.Przenosić ciężar na opuszczanych rękach. Dźwiganie ciężaru przy zgiętych w stawie łokciowym rękach zwiększa dwukrotnie obciążenie zaangażowanych mięśni.

Ile może dźwigać pracownik?

Przepisy BHP określają normy dźwigania w pracy w zależności od tego:

•  kto dźwiga (płeć),
•  ile osób dźwiga (pojedynczo czy zespołowo),
• w jaki sposób odbywa się ręczne przenoszenie ciężarów (pod górkę, na płasko powyżej obręczy barkowej),
• czy dźwiganie ciężarów odbywa się ręcznie, – – czy za pomocą dodatkowych urządzeń np. wózków
• oraz to, czy przenoszenie ładunków odbywa się w ramach pracy stałej czy dorywczej.

Ile może dźwigać kobieta?

Masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać 12 kg przy pracy stałej oraz 20 kg przy pracy dorywczej.

Masa przedmiotów podnoszonych przez jednego pracownika na wysokość powyżej obręczy barkowej nie może przekraczać 8 kg przy pracy stałej oraz 14 kg przy pracy dorywczej.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika na odległość przekraczającą 25 metrów, masa przenoszonych przedmiotów nie może przekraczać 12 kg.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia nie przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać 12 kg.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać 8 kg przy pracy stałej oraz 12 kg przy pracy dorywczej.

Podczas oburęcznego przemieszczania przedmiotów siła użyta przez pracownika niezbędna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu, mierzona równolegle do podłoża, nie może przekraczać wartości przy pchaniu – 120 N i przy ciągnięciu 100 N.

Ile może dźwigać mężczyzna w pracy?

Masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać 30 kg przy pracy stałej i 50 kg przy pracy dorywczej.

Masa przedmiotów podnoszonych przez jednego pracownika na wysokość powyżej obręczy barkowej nie może przekraczać 21 kg przy pracy stałej oraz 35 kg przy pracy dorywczej.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika na odległość przekraczającą 25 metrów, masa przenoszonych przedmiotów nie może przekraczać 30 kg.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia nie przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać 30 kg.

Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać 20 kg przy pracy stałej oraz 30 kg przy pracy dorywczej.

Podczas oburęcznego przemieszczania przedmiotów siła użyta przez pracownika niezbędna do zapoczątkowania ruchu przedmiotu, mierzona równolegle do podłoża, nie może przekraczać wartości przy pchaniu – 300 N i przy ciągnięciu 250 N.

Przenoszenie ciężarów przez kobietę w ciąży

Prace transportowe zostały uwzględnione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących.

Stosownie do postanowień art. 176 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p., kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią. Wykaz takich prac określony został w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 3.04.2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią.

Wśród prac wymienionych w przywołanym rozporządzeniu znalazły się m.in. prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów. Zgodnie z nimi kobiety w ciąży nie powinny ręcznie podnosić i przenosić przedmiotów o masie przekraczającej 3 kg, natomiast kobiety karmiące dziecko piersią 6 kg – przy pracy stałej oraz 10 kg – przy pracy dorywczej (wykonywanej do 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania takiej pracy nie przekracza 4 godzin na dobę).

Dźwiganie w pracy – drogi transportowe

Nawierzchnia dróg transportowych powinna być utwardzona, gładka, odporna na zużycie, odznaczać się dobrą przyczepnością, nie wytwarzać kurzu przy ruchu pojazdów, być niewsiąkliwa i łatwo zmywalna oraz dawać się łatwo i szybko naprawiać.

Znakowanie- drogi transportowe
W budynkach przemysłowych powinny być wyraźnie i trwale oznakowane (np. linie pomalowane żółtą farbą).

Szerokość- zalecane szerokości dróg transportowych dla pieszych w budynkach przemysłowych należy obliczać według wzorów:
b = a + 30 cm dla ruchu jednokierunkowego
b = 2a + 60 cm dla ruchu dwukierunkowego

przy czym:
a – szerokość ładunku, który niesie pieszy, w cm;
b – szerokość drogi transportowej, w cm (szerokość drogi transportowej nie może być mniejsza niż 120 cm).
Minimalna szerokość drogi transportowej – 120 cm.

Mechaniczny transport wewnętrzny jest dzielony na:

1. Transport składowo-magazynowy,
2. Transport produkcyjny, który można dodatkowo podzielić na:

• transport międzywydziałowy,
• transport wewnątrzwydzialowy,
• transport stanowiskowy,
• transport miedzystanowiskowy.

Jest on realizowany przez środki transportu o ruchu:

• przerywanym (np. dźwigi, dźwignice, wózki jezdniowe, wózki szynowe),
• ciągłym (np. przenośniki, pompy z rurociągami,

Można jeszcze środki transportu podzielić w zależności od kierunku przemieszczania ładunku na środki:

• do transportu pionowego,
• do transportu poziomego,
• do transportu mieszanego

Z uwagi na duże zagrożenie dla pracowników środkami transportu stosowanymi w zakładzie, należy ściśle przestrzegać obowiązujących przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w tym zakresie.

Poniżej podano podstawowe zasady bezpieczeństwa przy obsłudze urządzeń transportowych:

• dobry stan techniczny urządzenia, potwierdzony odpowiednim
• wpisem w dokumentację eksploatacyjną urządzenia,
• dobry stan techniczny nawierzchni, po której poruszają się urządzenia transportowe,
• odpowiednie przeszkolenie zawodowe pracowników obsługujących urządzenia transportowe oraz odpowiednie uprawnienia, jeżeli są wymagane,
• stosowanie tylko atestowanych materiałów do elementów wyposażenia urządzeń do transportu pionowego takich jak: łańcuchy, liny, haki, bębny, krążki itp.,
• odpowiednie oświetlenie terenu obsługiwanego przez urządzenie transportowe,
• sprawna sygnalizacja.

Przemieszczanie materiałów szkodliwych i niebezpiecznych

Organizacja i metody prac związanych z ręcznym przemieszczaniem materiałów mogących stwarzać zagrożenia w związku z ich właściwościami (żrących, trujących, pylących) powinny eliminować lub ograniczać te zagrożenia.

Zgodnie z § 19 i §  20 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym:
,, Niedopuszczalne jest przenoszenie przez jednego pracownika materiałów ciekłych – gorących, żrących albo o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, których masa wraz z naczyniem i uchwytem przekracza 25 kg dla mężczyzn i 10 kg dla kobiet.
Balony szklane z kwasami lub innymi cieczami żrącymi powinny być przewożone na specjalnych wózkach.”

Eliminacja zagrożeń przy ręcznych pracach transportowych

Eliminacja lub ograniczenie zagrożeń jest możliwa poprzez zapewnienie przez pracodawcę i osoby kierujące pracownikami bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zapewnienie środków ochrony indywidualnej (ochrona głowy, ramion, nóg i stóp, odzież do prac na otwartej przestrzeni w zmiennych warunkach atmosferycznych, ochronniki słuchu do pracy ze sprzętem mechanicznym), odzieży i obuwia roboczego, opracowanie i udokumentowanie oceny ryzyka zawodowego, opracowanie i udostępnienie pracownikom instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy w transporcie ręcznym, zapoznanie pracowników z oceną ryzyka oraz instrukcją bezpieczeństwa pracy, zabezpieczenie prac szczególnie niebezpiecznych. Konieczne jest też sprawdzanie przestrzegania przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

W przypadku pytań odnośnie transportu ręcznego, zachęcamy do kontaktu: https://ehsconsulting.pl/kontakt/

Doradzamy w zakresie BHP, przeprowadzamy szkolenia BHP oraz audyty BHP i audyty PPOŻ.