Etykieta chemikaliów a marketing – jak pogodzić wymagania prawne z atrakcyjnym wyglądem produktu?

Wprowadzając produkt na rynek stoimy przed wyzwaniem stworzenia jego odpowiedniej identyfikacji graficznej, która będzie stanowiła jego wizytówkę i budowała potencjał marketingowy. Etykieta i opakowanie produktu to w końcu jedne z podstawowych elementów, które zwracają uwagę klienta. Podczas ich projektowania równie ważne jak warstwa estetyczna jest zgodność z przepisami, w przypadku produktów chemicznych – przede wszystkim z rozporządzeniem CLP. Przygotowując projekt musimy pamiętać o pewnych ograniczeniach, które nakładają na nas przepisy, a w tym artykule chcemy przyjrzeć się bliżej temu czego należy unikać na etykietach produktów chemicznych.

Obowiązki wynikające z CLP

Oczywiście podstawowym obowiązkiem dostawcy produktu chemicznego jest zamieszczenie na etykiecie elementów oznakowania wynikających z rozporządzenia CLP (piktogramy, zwroty H, zwroty P itd.). Ten obowiązek ma znaczenie nadrzędne – brak tych elementów będzie powodował, że nasza etykieta nie będzie zgodna z przepisami, a inspekcja będzie miała prawo wezwać nas do jej zmiany, czy nawet wstrzymania sprzedaży produktu. Niezależnie więc od ilości opisów czy grafik marketingowych, które chcemy zamieścić na naszym opakowaniu, musimy upewnić się, że zmieścimy na nim również elementy oznakowania CLP – trzymając się wytycznych, co do ich wielkości. Należy pamiętać, że inspekcja nie przyjmie jako wyjaśnienia braku któregoś z tych elementów ograniczonego miejsca na opakowaniu (chyba, że mówimy o produktach w bardzo małych opakowaniach, dla których stosuje się odpowiednie wyłączenia).

Już tutaj napotykamy więc pierwszą trudność, musimy upewnić się, że projektując opakowanie i etykietę zapewnimy odpowiednią ilość miejsca dla oznakowania CLP, dodatkowym utrudnieniem jest sporządzanie etykiet wielojęzycznych, gdzie ilość potrzebnego miejsca rośnie proporcjonalnie do liczby wymaganych języków. Tutaj rozwiązaniem może być stosowanie etykiet rozkładanych, co jednak może pociągnąć za sobą dodatkowe koszty.

Kiedy uda nam się już zmieścić wszystko na etykiecie musimy zastanowić się jakich zwrotów i elementów graficznych możemy użyć dla naszego produktu, a czego stosowanie jest ograniczone przez przepisy.

Wyzwanie dla marketingu

Z perspektywy działu marketingu etykieta jest oczywiście czymś więcej niż tylko nośnikiem informacji prawnych, stąd zgodność z przepisami jest tylko jednym z celów osoby przygotowującej projekt etykiety. Poza aspektem prawnym etykieta produktu chemicznego powinna przecież:

wyróżniać się na półce,
budować rozpoznawalność marki,
komunikować funkcje i zalety produktu (np. „skutecznie usuwa tłuszcz”, „zapach świeżej cytryny”),
przekazywać emocje i wartości (eko, premium, dla profesjonalistów).

Wyzwanie polega na tym, że wymogi prawne ograniczają nie tylko przestrzeń dostępną na „twórczą” część etykiety, ale nakładają także pewne ograniczenia w zakresie używania niektórych elementów graficznych czy określonych zwrotów.

Jakich zwrotów unikać projektując etykietę produktu chemicznego?

Przystępując do projektowania etykiety naszego produktu musimy pamiętać o ograniczeniach wynikających z artykułu 25 rozporządzenia CLP, przede wszystkim ustępów 3 oraz 4:

3. W części przeznaczonej na informacje uzupełniające na etykiecie dostawca może zamieścić informacje uzupełniające inne niż te, o których mowa w ust. 1 i 2, pod warunkiem że informacje te nie spowodują trudności w rozpoznaniu elementów etykiety, o których mowa w art. 17 ust. 1 lit. a)–g), a także że będą podawać dalsze szczegóły oraz nie będą zaprzeczać ani podawać w wątpliwość prawdziwości informacji określonych przez te elementy.

4. Zwrotów takich jak „nietoksyczny”, „nieszkodliwy”, „niezanieczyszczający”, „ekologiczny” ani jakiekolwiek innych zwrotów wskazujących, że dana substancja lub mieszanina nie stwarza zagrożenia, ani jakiekolwiek zwrotów niespójnych z klasyfikacją substancji lub mieszaniny nie umieszcza się na etykiecie lub opakowaniu jakiejkolwiek substancji lub mieszaniny.

W praktyce powyższe zapisy oznaczają, że jeśli nasz produkt jest klasyfikowany jako stwarzający zagrożenie i wymaga oznakowania zgodnie z rozporządzeniem CLP, to powinniśmy unikać stosowania na etykiecie zwrotów, które przeczyłyby tej klasyfikacji. Nie powinniśmy więc reklamować produktu jako bezpiecznego, przyjaznego środowisku czy nietoksycznego. Jako że zbiór zwrotów, których nie należy stosować nie jest zamknięty, to dla produktów stwarzających zagrożenie inspekcja może zakwestionować szeroki wachlarz podobnych treści marketingowych. W odpowiednich sytuacjach, na przykład tam gdzie jest to potwierdzone badaniami, można będzie jednak stosować zbliżone hasła, ale zawsze zalecamy naszym klientom ostrożność na tym polu.

Jakie elementy graficzne mogą stanowić problem przy projektowaniu etykiety CLP?

Zarówno, jeśli weźmiemy pod uwagę przepisy rozporządzenia GPSR, jak i CLP, zwrócimy uwagę, że projekt etykiety i oznakowania naszego produktu chemicznego nie powinien wprowadzać użytkownika w błąd i powodować, że produkt może zostać uznany za, na przykład, produkt spożywczy.

Mówi o tym w szczególności artykuł 35, ustęp 2 rozporządzenia CLP:

2. Opakowania zawierające substancję lub mieszaninę stwarzającą zagrożenie udostępnianą ogółowi społeczeństwa nie mogą mieć kształtu ani nie mogą być zaprojektowane w sposób, który stwarza prawdopodobieństwo przyciągnięcia uwagi dzieci, wzbudzenia ich ciekawości lub wprowadzenia w błąd konsumentów, jak również nie mogą wyglądać ani być zaprojektowane w sposób podobny do opakowań środków spożywczych, pasz dla zwierząt lub produktów leczniczych lub kosmetycznych, co mogłoby wprowadzić w błąd konsumentów.

Zgodnie z powyższym, projektując zarówno etykietę, jak i opakowanie, powinniśmy starać się unikać stosowania rodzajów opakowań oraz elementów graficznych, które mogłyby sugerować odbiorcy, że produkt służy na przykład do spożycia. Najprostszym przykładem jest zalecenie unikania stosowania grafik związanych z owocami, co mogłoby sugerować na przykład, że produkt jest syropem owocowym, a nie płynem do mycia naczyń.

Z jednej strony osobie dorosłej wydaje się to oczywiste i trudno sobie wyobrazić, że mogłoby dojść do takiej sytuacji, ale ustawodawca miał tutaj zapewne przede wszystkim na myśli ochronę dzieci przed skutkami ewentualnej pomyłki. Niezależnie jednak od intencji osób tworzących przepisy, inspekcje mają prawo, które egzekwują, aby opakowania produktów chemicznych posiadających np. „owocową” identyfikację graficzną kwestionować i wymagać zmiany ich prezentacji.

Co to oznacza w praktyce?

👉 Firma może stworzyć etykietę w pełni zgodną z CLP i jednocześnie atrakcyjną dla konsumenta, jeśli uwzględni przepisy już na etapie projektowania grafiki.
👉 Oszczędza to czas i koszty – unika się późniejszych korekt po kontroli lub przy pierwszych problemach z dystrybucją.
👉 Dobrze zaprojektowana etykieta nie tylko spełnia obowiązki prawne, ale staje się także narzędziem marketingowym wspierającym sprzedaż.

Rola działu regulacyjnego i marketingu

Najlepsze efekty osiąga się wtedy, gdy dział compliance/regulacji współpracuje z działem marketingu od samego początku. Wspólne projektowanie etykiety pozwala:

uniknąć konfliktu między wymogami prawnymi a pomysłami graficznymi,
oszacować rzeczywiście dostępną przestrzeń na elementy reklamowe,
przygotować rozwiązania alternatywne (np. etykieta rozkładana zamiast standardowej),
zwiększyć bezpieczeństwo prawne i wizerunkowe firmy.

Podsumowanie

Etykieta produktu chemicznego to nie tylko obowiązek prawny, ale również jedno z najważniejszych narzędzi komunikacji z klientem. Spełnienie wymogów CLP nie musi oznaczać rezygnacji z atrakcyjnego designu. Kluczem jest: