Odpowiedzialność w zakresie BHP

Stan bezpieczeństwa w zakładzie pracy to całokształt działań i postaw, które mają wpływ na bezpieczeństwo pracy i jego poziom w zakładzie. Oznacza to, że już pierwsze działania dotyczące budowy zakładu, organizacji stanowisk pracy, wyposażenia technicznego warunkują, tworzą i gwarantują odpowiedni poziom bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

Kto ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa w zakładzie pracy?

Zgodnie z przepisami prawa to pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. 

Art. 207. K.p.: Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 237(11) § 2.

Czy tylko pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa w zakładzie pracy?

Kodeks pracy mówi wprost, że odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie ponosi pracodawca. To nie znaczy, że tej odpowiedzialności nie może z siebie w żaden sposób zdjąć i przekazać komuś innemu.

W sytuacji, kiedy pracodawca tworzy stanowiska dla osób kierujących pracownikami, to wraz z częścią władzy, którą im przekazuje, otrzymują oni część odpowiedzialności. 

Zgodnie z przepisami prawa osoba kierująca pracownikami jest zobowiązana do znajomości przepisów o ochronie pracy oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (zgodnie z art. 207 par. 3 kodeksu pracy

Zakres władzy wyznacza zakres odpowiedzialności.

Co oznacza, że Kierownik zmianowy odpowiada za swoją zmianę, a lider obszaru już tylko za obszar ale, każda władza, niezależnie od skali, wiąże się z odpowiedzialnością za bezpieczeństwo ludzi ze swojego obszaru. Co jednak nie zmienia faktu, iż pracodawca odpowiada za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w całym zakładzie pracy. 

A czy służba BHP odpowiada za stan bhp w zakładzie pracy?

Naszym obowiązkiem jako służby BHP jest rzetelne wykonywanie powierzonych nam zadań i z tego możemy być rozliczani. Ale nie jesteśmy natomiast osobami decyzyjnymi oraz jedynym organem w zakładzie, który jest wyłączony z odpowiedzialności za stan BHP.  Oczywiście nie oznacza to jednak, że stan BHP nas nie interesuje i nie musimy w tym zakresie nic robić. Przeciwnie gdyż jesteśmy ustanowieni organem doradczym i kontrolnym dla pracodawcy, co oznacza, że rola służby BHP jeśli chodzi o stan i odpowiedzialność bezpieczeństwa i higieny w zakładzie pracy jest bardzo duża.

Organy zewnętrzne uprawnione do kontroli stanu BHP w zakładzie pracy 

Państwowa Inspekcja Pracy i Państwowa Inspekcja Sanitarna są to organy, które kontrolują i nadzorują pracodawców i osoby kierujące pracownikami w kwestii przestrzegania bezpieczeństwa i odpowiedzialności stanu BHP w zakładzie pracy. Mają one prawo wyciągać konsekwencje wobec pracodawców, którzy nie przestrzegają powierzonych im obowiązków prawnych w zakresie BHP.

Konsekwencje za zaniedbywanie stanu bhp w zakładzie pracy

Pracodawca może ponieść odpowiedzialność karną za naruszenie przepisów bhp.

Zgodnie z art. 220 par. 1 Kodeksu karnego, jeżeli pracodawca będąc odpowiedzialnym za bhp, nie dopełnia swoich obowiązków i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat.

Pracodawca za naruszenie przepisów BHP może zostać również ukarany karą grzywny od 1000 do 30 000 zł. 

Pracownik również odpowiada za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy i może ponieść tego konsekwencje.  

Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów BHP, przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy pracodawca może, w myśl art. 108 k.p., ukarać pracownika karą upomnienia, nagany czy karą pieniężną.

O każdej zastosowanej karze w ramach odpowiedzialności służbowej pracodawca ma obowiązek zawiadomić pracownika na piśmie.

Przykład odpowiedzialności za stan bhp w zakładzie pracy

Zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) szkołą kieruje nauczyciel, któremu powierzono stanowisko dyrektora albo osoba niebędąca nauczycielem, powołana na stanowisko dyrektora przez organ prowadzący za zgodą kuratora oświaty. Dyrektor pełni przede wszystkim rolę pracodawcy i przełożonego dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i innych pracowników niebędących nauczycielami oraz przewodniczącym rady pedagogicznej (jeżeli jest nauczycielem). Jest także w pełni odpowiedzialny za funkcjonowanie szkoły, w tym też za stan bezpieczeństwa i higieny pracy.

Obowiązki pracodawcy dotyczące szkoleń okresowych BHP

237(3) § 21 kodeksu pracy: „Pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane.”

Szkolenia BHP są obowiązkowe. Każdy pracownik musi w dniu zatrudnienia przejść szkolenie wstępne BHP (instruktaż ogólny i stanowiskowy) oraz przed upływem 6 lub 12 miesięcy od daty przyjęcia przejść szkolenie okresowe BHP. Szkolenie okresowe musi być powtarzane co 1,3,5  lub 6 lat (w zależności od zajmowanego stanowiska pracy).

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom takie szkolenia przed upływem regulowanych prawnie terminów szkoleń BHP.

Jesteś pracodawcą i potrzebujesz wsparcia w zakresie bezpieczeństwa pracy? Skontaktuj się z nami 😉 https://ehsconsulting.pl/kontakt/

Zapytaj nas o audyt BHP, doradztwo w zakresie BHP oraz szkolenia BHP.