ZNACZENIE INSTRUKCJI BHP
Obowiązek każdego pracodawcy to gwarancja bezpieczeństwa dla swoich pracowników. Tam, gdzie istnieje ryzyko dla zdrowia czy życia albo korzysta się z maszyn, niezbędna jest specjalistyczna instrukcja BHP sporządzona przez ekspertów. Ponadto pracownik musi być z nią zapoznany, by unikać zagrożeń związanych z jego profesją.
CO ZAWIERAJĄ I CZYM DOKŁADNIE SĄ INSTRUKCJE BHP?
Instrukcja BHP na stanowisku pracy to nic innego jak zbiór zasad dotyczących zachowania bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy. Zawarte w niej informacje oraz wskazówki mają na celu zapewnić wszystkim zatrudnionym osobom bezpieczeństwo podczas wykonywania obowiązków. Bardzo ważne jest, aby pracodawca dokładnie przeanalizował specyfikę branży i zagrożenia zdrowia lub życia, z jakim mogą zmagać się pracownicy w danym zakładzie. Najczęściej niebezpieczeństwo wynika ze stosowania środków chemicznych, używania maszyn lub urządzeń, czy przebywania w środowisku o natężonym hałasie – wszyscy pracownicy powinni mieć świadomość, jak mogą zadbać o swoje bezpieczeństwo każdego dnia w pracy.
CO POWINNA ZAWIERAĆ KOMPLEKSOWO OPRACOWANA INSTRUKCJA BHP?
Instrukcja BHP zawiera informacje o zasadach, jakie należy mieć na uwadze, wykonując konkretne czynności przed rozpoczęciem pracy, w trakcie jej trwania oraz po zakończeniu – chodzi o wszelkie aspekty związane np. z ustawieniem maszyn i ich konserwacji, obsłudze urządzeń, etc. Ponadto instrukcje mogą określać także wymagania obejmujące konkretne stanowisko (niezbędne kwalifikacje, czyny zabronione, postępowanie w nagłych sytuacjach).
To, co jest szczególnie ważne to przejrzystość i prostota treści instrukcji BHP, tak aby żaden z pracowników nie miał trudności z ich zrozumieniem. Należy unikać używania skomplikowanych terminów oraz technicznego słownictwa, które nie tylko utrudni zapoznanie się z instrukcją, ale także może przyczynić się do wprowadzenia pracownika w błąd, a tym samym zwiększenia zagrożenia podczas pracy.
RODZAJE INSTRUKCJI BHP – STANOWISKOWE I OGÓLNE
Najczęściej spotykamy się z dwoma rodzajami instrukcji BHP – ogólnymi i stanowiskowymi. Instrukcje BHP ogólne zawierają spis zasad, które powinni przestrzegać wszyscy pracownicy. Są one w pewnym sensie uniwersalne i mają na celu sprawić, aby praca przebiegała w sposób bezpieczny bez ryzyka wystąpienia urazów lub spowodowania wypadku – zalicza się do tego również instruktaż pierwszej pomocy. Natomiast instrukcje stanowiskowe BHP dotyczą bezpośrednio konkretnego stanowiska pracy.
Ponadto warto wiedzieć, że kluczową rolę odgrywają również instrukcje przeciwpożarowe (w czerwonym kolorze), które zawierają informacje na temat kroków, jakie należy uczynić podczas wystąpienia pożaru. Jednakże to zaledwie trzy z wielu instrukcji BHP, z jakimi można się spotkać, w zależności od specyfiki branży warto także zainteresować się instrukcją:
- medyczną;
- związaną z obróbkę drewna lub metalu;
- związaną z pracami instalacyjnymi;
- dedykowaną dla gastronomii, rolnictwa, placu budowy, etc.
KTO OPRACOWUJE INSTRUKCJE BHP DLA ZAKŁADÓW PRACY?
Zarówno instrukcje BHP ogólne, jak i stanowiskowe powinny zostać opracowane przez osoby wykwalifikowane, które posiadają doświadczenie i wiedzę w tym zakresie. W przypadku ogólnych instrukcji warto skorzystać z pomocy firmy BHP, która przygotuje dokument na podstawie obowiązujących rozporządzeń i przepisów prawnych. Jeśli chodzi o instrukcję stanowiskową, której opracowanie wymaga posiadania wiedzy na temat konkretnego stanowiska – bardzo ważna może okazać się pomoc osoby, która specjalizuje się w danym zakresie np. kierownik lub inżynier.
GDZIE NALEŻY PRZECHOWYWAĆ INSTRUKCJE BHP?
Mimo że nie ma z góry narzuconej zasady co do dokładnego miejsca przechowywania instrukcji BHP, to trzeba pamiętać, aby finalnie była ona ogólnodostępna dla wszystkich zatrudnionych osób. Najlepszym rozwiązaniem może okazać się umieszczenie jej w pobliżu maszyn i urządzeń, w segregatorze w pomieszczeniu socjalnym lub np. przy tablicy ogłoszeń.
OBOWIĄZKOWE INSTRUKCJE BHP – PODSTAWA PRAWNA
Wymagania dotyczące konieczność posiadania instrukcji BHP reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zacznijmy od Kodeksu pracy. Wymóg tworzenia instrukcji jest przywołany w kilku miejscach, m.in.:
,,W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany: 2) niezwłocznie dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia, przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca zagrożenia w miejsce bezpieczne.”
Do takich zagrożeń zaliczyć można: pożar, wybuch, czy wyciek substancji chemicznej. Prawdopodobieństwo wystąpienia takich niepożądanych zdarzeń jest różne, bowiem zależy od wielu czynników. Jednak nie możemy ich traktować jako zdarzeń całkowicie nieprawdopodobnych. Za właściwe podejście należy zatem uznać przygotowanie się na ewentualność zajścia zdarzenia i wdrożenie odpowiednich instrukcji określających schemat postępowania.
,,Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.”
Przepis nie wskazuje wprost na formę opracowania instrukcji stanowiskowych, można zatem wnioskować, że zapoznanie z instrukcją może nastąpić w formie pisemnej, czy ustnej.
Natomiast jeśli chodzi o potwierdzenie zapoznania się z obowiązującymi przepisami bhp, pracownik powinien to zrobić pisemnie, co znajduje potwierdzenie w Art. 237(4) § 3:
,,Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.”
Obowiązek tworzenia instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy wynika również z przepisów szczegółowych, m.in. z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. § 41 wskazuje następująco:
,,1. Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące:
1) stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;
2) obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;
3) postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;
4) udzielania pierwszej pomocy.
Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników. Instrukcje dotyczące prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.”
INSTRUKCJE STANOWISKOWE BHP – REGULACJE PRAWNE
W zależności od rodzaju wykonywanej pracy, czy działalności przedsiębiorcy, opracowanie instrukcji wynika z różnych regulacji prawnych. Przykładowo, w przypadku prowadzenia robót budowlanych, obowiązek sporządzenia instrukcji bezpiecznego wykonywania robót budowlanych wynika z § 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych: ,,Wykonawca przed przystąpieniem do wykonywania robót budowlanych jest obowiązany opracować instrukcję bezpiecznego ich wykonywania i zaznajomić z nią pracowników w zakresie wykonywanych przez nich robót.”
Instrukcje mogą zostać opracowane wewnętrznie w danym zakładzie pracy, bądź być dostarczone np. przez producenta substancji i preparatów niebezpiecznych, maszyn, narzędzi, rusztowań, etc.
Zakres instrukcji powinien odnosić się do specyfiki pracy, np. w przypadku robót montażowych konstrukcji stalowych i prefabrykowanych elementów wielkowymiarowych, powinny być wykonywane na podstawie projektu montażu oraz planu bioz, przez pracowników zapoznanych z instrukcją organizacji montażu oraz rodzajem używanych maszyn i innych urządzeń technicznych (§ 214 wskazanego powyżej rozporządzenia).
W wielu przypadkach instrukcje są często wymieniane, gdy mówimy o użytkowaniu maszyn i urządzeń. Mając wiele zadań do wykonania w firmie, możemy stanąć przed dylematem czy kupić gotową instrukcję stanowiskową BHP, czy powierzyć jej opracowanie specjaliście.
EHS Consulting świadczy usługi doradcze w obszarze opracowania dokumentacji BHP w tym również instrukcji stanowiskowych BHP.
INSTRUKCJE BHP W WARSZAWIE I OKOLICACH – EHS CONSULTING
Pamiętajmy, że tylko w przypadku instrukcji przygotowanych wewnątrz organizacji, jesteśmy w stanie lepiej zarządzać bezpieczeństwem podczas poszczególnych procesów pracy.
Jeśli masz jeszcze jakieś pytania lub potrzebujesz pomocy w opracowaniu instrukcji BHP dla swojej firmy, zadzwoń do nas. Zapraszamy do skorzystania z usług BHP w Warszawie i okolicach – EHS Consulting.
